Słowa kluczowe
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem opracowania jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy założenia i oczekiwania ustawodawcy wyrażone w nowelizacji prawa karnego z 2015 r., a dotyczące kary ograniczenia wolności, zostały zrealizowane w praktyce wymiaru sprawiedliwości. Z przedstawionej analizy wynika, że główny cel reformy został osiągnięty, tj. wydatnie ograniczono orzekanie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na rzecz kar wolnościowych, a rola kary ograniczenia wolności w polityce karnej wydatnie wzrosła. Jednocześnie ujemnym skutkiem zmian był wzrost zakresu stosowania bezwzględnej kary pozbawienia wolności, co oznacza, że w odniesieniu do pewnej części sprawców ograniczenie stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary wpłynęło na wzrost częstotliwości stosowania bezwzględnej kary pozbawienia wolności. Analizując problemy związane z orzekaniem i wykonywaniem kary ograniczenia wolności, szczególną uwagę zwrócono na doniosłe znaczenie trafności doboru kary ograniczenia wolności w postaci obowiązku nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne do konkretnego wypadku i nierespektowanie w praktyce dyrektywy z art. 58 § 2a k.k. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest wzrost liczby zarządzanych do wykonania kar zastępczych pozbawienia wolności za karę ograniczenia wolności. Dodatkowo, z dokonanych ustaleń wynika, że poważne zastrzeżenia budzi efektywność kary ograniczenia wolności, mierzona wskaźnikiem powrotności do przestępstwa, bowiem zbliża karę ograniczenia wolności do bezwzględnej kary pozbawienia wolności i istotnie odbiega od efektywności pozostałych kar i środków nieizolacyjnych.
Bibliografia
Buchała K., System kar, środków karnych i zabezpieczających w projekcie kodeksu karnego z 1990 r., PiP 1991, nr 6.
Burzyński P., Zmiany normatywne w zakresie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności – uwagi praktyczne, w: Warunkowe zawieszenie wykonania kary w założeniach nowej polityki karnej, red. A. Adamski, M. Berent, M. Leciak, Warszawa 2016.
Grześkowiak A., w: Kodeks karny. Komentarz. 7 wyd., red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2021.
Janus-Dębska A., Czynniki utrudniające efektywne wykonywanie kary ograniczenia wolności, w: Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, red. A. Kwieciński, Wrocław 2016.
Janus-Dębska A., Uwarunkowania efektywnego wykonania kary ograniczenia wolności, „Probacja” 2014, nr 3.
Janus-Dębska A., Uwarunkowania skutecznego wykonania kary ograniczenia wolności w formie prac na cele społeczne na podstawie badań własnych, w: Polska kuratela sądowa na przełomie wieków – nadzieje, oczekiwania, dylematy, red. M. Konopczyński, Ł. Kwadrans, K. Stasiak, Kraków 2016.
Konarska-Wrzosek V., w: Kodeks karny. Komentarz. 4 wyd., red. R.A. Stefański, Warszawa 2018.
Konarska-Wrzosek V., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016.
Konarska-Wrzosek V., Ustawowe przesłanki stosowania warunkowego zawieszenia wykonania kary po nowelizacji kodeksu karnego, w: Warunkowe zawieszenie wykonania kary w założeniach nowej polityki karnej, red. A. Adamski, M. Berent, M. Leciak, Warszawa 2016.
Krajewski K., Przemiany polityki karnej po nowelizacji Kodeksu karnego z 2015 r., w: Polityka kryminalna: między teorią a praktyką. Księga jubileuszowa profesor Janiny Błachut, red. M. Grzyb, K. Krajewski, Kraków 2022.
Majewski J., Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa 2015.
Melezini M., Aktualne problemy polityki karnej, w: Nadzwyczajny wymiar kary, red. J. Majewski, Toruń 2009.
Melezini M., Tendencje w polityce karnej po reformie prawa karnego z 2015 r., w: Racjonalna sankcja karna w systemie prawa, red. P. Góralski, A. Muszyńska, Warszawa 2019.
Melezini M., Zmienione przepisy o karze ograniczenia wolności (wstępne wyniki badań praktyki), w: Środki reakcji na czyn zabroniony po reformie Kodeksu karnego z lutego 2015 r. Pierwsze doświadczenia, red. J. Majewski, Warszawa 2017.
Migdał J., w: T. Szymanowski, J. Migdał, Prawo karne wykonawcze i polityka penitencjarna, Warszawa 2014.
Mycka K., Praktyka orzecznicza sądów polskich w kontekście wykonywania kar i środków karnych, w: Problemy na tle przeludnienia zakładów karnych, red. J. Jakubowska-Hara, C. Nowak, Warszawa 2010.
Stańdo-Kawecka B., Niepożądane skutki fragmentarycznych reform systemu karania na przykładzie kary zastępczej za ograniczenie wolności, w: Polityka kryminalna: między teorią a praktyką. Księga jubileuszowa profesor Janiny Błachut, red. M. Grzyb, K. Krajewski, Kraków 2022.
Stasiak K., Wymiar kary ograniczenia wolności i jego wpływ na efektywne wykonywanie tej kary – na podstawie badań empirycznych, w: Teoretyczne i praktyczne aspekty wykonywania kary ograniczenia wolności, red. A. Kwieciński, Wrocław 2016.
Szewczyk M., w: Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Szewczyk M., w: System Prawa Karnego. Tom 6. Kary i inne środki reakcji prawnokarnej, red. M. Melezini, wyd. 2, Warszawa 2016.
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny i innych ustaw (2009 r., druk sejmowy nr 1394, VI kadencja).
Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw z projektami aktów wykonawczych z 15.05.2014 r. (druk sejmowy nr 2393, VII kadencja).
Zoll A., Regulacja warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności w ustawie z 20 lutego 2015 r., w: Problemy współczesnego prawa karnego i polityki kryminalnej. Księga jubileuszowa Profesor Zofii Sienkiewicz, red. M. Bojarski, J. Brzezińska, K. Łucarz, Wrocław 2015.
Zoll A., Środki związane z poddaniem sprawcy próbie i zamiana kary, w: Nowelizacja prawa karnego z 2015 r. Komentarz, red. W. Wróbel, Kraków 2015.
Zoll A., Założenia politycznokryminalne Kodeksu karnego w świetle wyzwań współczesności, PiP 1998, nr 9–10.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Uczelnia Łazarskiego w Warszawie, Polska