ZASADY ETYKI

1. Wprowadzenie

1.1. Redakcja „Ius Novum” dokłada wszelkich starań, aby zapewnić najwyższe standardy etyczne w procesie publikacyjnym. Artykuły zgłaszane do publikacji są oceniane pod kątem rzetelności naukowej, zgodności ze standardami etycznymi oraz wkładu w rozwój nauki.

1.2. Polityka redakcyjna opiera się na zaleceniach COPE – Committee on Publication Ethics:

• COPE Core Practices
  https://publicationethics.org/guidance/guideline/principles-transparency-and-best-practice-scholarly-publishing

• COPE Guidelines on Retraction / Corrections / Expressions of Concern
  https://publicationethics.org/guidance/guideline/retraction-guidelines

1.3. Redakcja uwzględnia również obowiązujące standardy etyki badań naukowych, w tym standardy dotyczące badań z udziałem ludzi.

2. Standardy dla redaktorów

2.1. Decyzje o publikacji
2.1.1. Redaktor naczelny podejmuje decyzje w oparciu o znaczenie naukowe artykułu, oryginalność, przejrzystość i zgodność z zasadami etyki.
2.1.2. Decyzje nie mogą być podejmowane pod wpływem interesów osobistych, finansowych czy instytucjonalnych.
2.1.3. Redakcja nie akceptuje prac budzących wątpliwości dotyczące plagiatu, autoplagiatu, autorstwa ukrytego lub gościnnego.
2.1.4. W procesie decyzyjnym redaktor może korzystać z wytycznych COPE dotyczących sporów, odwołań i wycofania: https://publicationethics.org/guidance/guideline/retraction-guidelines

2.2. Poufność
2.2.1. Informacje o zgłoszonych manuskryptach mogą być ujawniane jedynie autorowi, recenzentom, członkom Rady Redakcyjnej i wydawcy.
2.2.2. Redakcja stosuje podwójnie ślepy system recenzji (double-blind review).

2.3. Konflikt interesów
2.3.1. Redaktorzy i recenzenci muszą ujawniać potencjalne konflikty interesów (finansowe, osobiste, instytucjonalne).
2.3.2. Osoby zaangażowane w proces redakcyjny nie mogą wykorzystywać nieopublikowanych treści we własnych badaniach.

2.4. Przeciwdziałanie nadużyciom
2.4.1. Redakcja reaguje na wszelkie zgłoszenia dotyczące nierzetelności naukowej: plagiatu, fabrykowania danych, manipulacji wynikami, nieuczciwego autorstwa.
2.4.2. W razie potrzeby publikowane są sprostowania, erraty lub wycofania artykułów – zgodnie z wytycznymi COPE dotyczącymi wycofania.
2.4.3. Każdy przypadek jest dokumentowany i prowadzony z zachowaniem przejrzystości.

3. Standardy dla autorów

3.1. Autorstwo i odpowiedzialność
3.1.1. Autorstwo musi odzwierciedlać rzeczywisty wkład w powstanie pracy (koncepcja, badania, analiza, interpretacja).
3.1.2. Wszyscy współautorzy muszą zaakceptować ostateczną wersję artykułu.
3.1.3. Autorzy zobowiązani są do złożenia oświadczenia o autorstwie i ujawnienia źródeł finansowania i wsparcia instytucjonalnego.

3.2. Oryginalność i rzetelność
3.2.1. Zgłaszane prace muszą być oryginalne, niepublikowane wcześniej i niezgłoszone równolegle do innych czasopism.
3.2.2. Dane muszą być przedstawione rzetelnie, bez manipulacji.

3.3. Wykorzystanie narzędzi sztucznej inteligencji generatywnej (Gen AI)
3.3.1. Autorzy zobowiązani są do ujawnienia wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji generatywnej przy przygotowywaniu manuskryptów.
3.3.2. Wszystkie treści przygotowane z użyciem AI muszą być oryginalne, poprawne merytorycznie oraz zgodne z zasadami rzetelności i uczciwości naukowej.  Narzędzia AI nie mogą zastępować samodzielnej pracy naukowej ani wprowadzać w błąd co do autorstwa lub źródeł danych.
3.3.3. Redakcja weryfikuje wykorzystanie AI i w razie naruszenia zasad może podejmować odpowiednie działania, w tym odrzucenie pracy lub publikację sprostowania.

3.4. Badania z udziałem ludzi
3.4.1. W badaniach naukowych obejmujących udział osób fizycznych autorzy zobowiązani są do:

• uzyskania zgody odpowiedniej komisji etycznej lub instytucjonalnej, jeśli charakter badania tego wymaga,
• zapewnienia świadomej i dobrowolnej zgody uczestników, udokumentowanej w formie pisemnej lub innej uzasadnionej formie,
• zachowania poufności i ochrony danych osobowych uczestników, w tym ich anonimizacji,
• przestrzegania zasady, że dobro uczestników badań stoi ponad interesem naukowym,
• minimalizacji ryzyka związanego z udziałem w badaniu i stosowania odpowiednich procedur bezpieczeństwa danych i uczestników.

3.5. Dane i transparentność
3.5.1. Autorzy powinni udostępniać dane źródłowe (lub odpowiednie metadane) na żądanie redakcji i przechowywać je przez co najmniej 5 lat (lub zgodnie z wymogami instytucji finansujących).
3.5.2. Autorzy powinni podawać szczegółowe informacje o źródłach finansowania i wszelkich potencjalnych konfliktach interesów.
3.5.3. Autorzy, którzy przygotowali artykuły na podstawie własnych badań, powinni w miarę możliwości udostępnić niezbędne materiały i informacje umożliwiające weryfikację i odtworzenie wyników badania.

4. Standardy dla recenzentów

4.1. Recenzenci wspierają Redakcję w podejmowaniu decyzji i autorów w udoskonalaniu prac.

4.2. Każda recenzja musi być obiektywna, konstruktywna i sporządzona terminowo.

4.3. Recenzenci nie mogą wykorzystywać nieopublikowanych materiałów do własnych badań.

4.4. Obowiązuje poufność i anonimowość procesu recenzowania (double-blind).

4.5. Recenzenci powinni zwracać uwagę na brakujące cytowania, podobieństwa do innych publikacji, konflikty interesów i potencjalne nadużycia.

5. Postanowienia końcowe

5.1. Każdy przypadek nieprzestrzegania zasad etycznych będzie analizowany indywidualnie i może skutkować odrzuceniem pracy, powiadomieniem instytucji macierzystej autora, a w razie potrzeby opublikowaniem komunikatu o wycofaniu artykułu, sprostowania lub noty wyjaśniającej, zgodnie z wytycznymi COPE.

5.2. Redakcja „Ius Novum” promuje kulturę rzetelności naukowej, przejrzystości i poszanowania autorów oraz wspiera rozwój nauki zgodnie z najwyższymi standardami etycznymi.