Słowa kluczowe
konkretne pytanie prawne
naruszenie praw osoby skła-dającej zawiadomienie o przestępstwie
osoba nieuprawniona do orzekania postanowienie
reprezentowanie małoletniego
Sąd Najwyższy
skarga
środek karny
uchwała
wydatki nie-zbędne do wydania opinii
zasada prawna
wznowienia postępowania
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł ma charakter naukowo-badawczy, a jego przedmiotem jest analiza uchwał i postano-wień Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego materialnego i procesowego wydanych w 2020 r., w wyniku rozpatrzenia tzw. pytań prawnych. Dotyczyły one: odpowie-dzialności za fałszywe zeznania (art. 233 § 1 k.k.), reprezentowania małoletniego pokrzyw-dzonego przez jednego z rodziców w sytuacji, gdy oskarżonym (podejrzanym) jest drugi z rodziców (art. 51 § 2 k.p.k.), naruszenia praw wskutek przestępstwa osoby, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie (art. 306 § 1 pkt 3 k.p.k.), osoby nieuprawnionej, do orzekania (art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k.), konkretnych pytań prawnych (art. 441 § 1 k.p.k.), zaliczenia na poczet orzeczonego łącznego środka karnego odrębnie wykonanych tożsamych rodzajowo środków karnych (art. 577 k.p.k.), wznowienia postępowania z powodu popełnienia przestępstwa w związku z postępowaniem (art. 540 § 1 pkt 1 k.p.k.), pojęcia „wydatków niezbędnych do wydania opinii” (art. 618f § 1 k.p.k.), przedstawienia przez skład Sądu Najwyższego zagadnie-nia prawnego do rozstrzygnięcia składowi 7 sędziów tego sądu (art. 82 ustawy o SN), uchwał o mocy zasad prawnych (art. 87 § 1 ustawy o SN) i skargi na decyzje organów wykonawczych (art. 7 § 1 k.k.w.). Podstawowym celem naukowym była ocena zasadności dokonanych przez ten organ interpretacji przepisów regulujących zagadnienia prawne poddane Sądowi Najwyż-szemu do rozstrzygnięcia. Głównymi tezami badawczymi było wykazanie, że tzw. instytucja pytań prawnych kierowanych do Sądu Najwyższego spełnia ważną rolę w zapewnieniu jed-nolitości orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych, gdyż argumentacja stanowiska tego organu jest pogłębiona. Wyniki badania mają oryginalny charakter, ponieważ rozwijają twórczo interpretację zawartą w analizowanych rozstrzygnięciach. Badania mają przede w wszystkim zasięg krajowy. Artykuł ma istotne znaczenie dla nauki – zawiera pogłębioną analizę dogmatyczną oraz duży ładunek myśli teoretycznej, a także jest przydatny dla prak-tyki, wzbogacając argumentację Sądu Najwyższego lub przytaczając okoliczności uzasadnia-jące poglądy odmienne.
Bibliografia
Ciepła H., w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, Warszawa 2012.
Czarnecki P., Skarga na wyrok sądu odwoławczego. (Non)sens nowego rozdziału 55a Kodeksu postę-powania karnego?, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016, nr 2.
Dąbkiewicz K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2018.
Doda Z., Grajewski J., Węzłowe problemy postępowania karnego w świetle orzecznictwa Sądu Naj-wyższego za lata 1991–1994, Cz. 1, „Przegląd Sądowy” 1992, nr 7–8.
Durczak-Żochowska S., Glosa do uchwały SN z dnia 30 września 2010 r., I KZP 10/10, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2011, nr 4.
Dudziak S., Zaskarżanie postanowień o odmowie wszczęcia i umorzeniu postępowania przygotowaw-czego po nowelizacji art. 306 k.p.k., „Prokuratura i Prawo” 2013, nr 10.
Dziergawka A., Glosa do postanowienia SN z dnia 15 stycznia 2020 r., I KZP 10/19, „Przegląd Sądowy” 2020, nr 7–8.
Federowicz K., Zakaz dowodowy z art. 168a kodeksu postępowania karnego, cz. III, „Przegląd Sądowy” 2015, nr 1.
Filar M., Glosa do uchwały SN z dnia 20 września 2007 r., I KZP 26/07, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2008, nr 4.
Gruszecka D., w: Proces karny, red. J. Skorupka, Warszawa 2017.
Grzeszczyk W., Praktyczne aspekty gravamen w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 11.
Herzog A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2020.
Hołda Z., Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Gdańsk 2007.
Jezusek A., Możliwość dezinformowania przez świadka organów postępowania w świetle prawa do obrony, zasady równości wobec prawa i zasady praworządności a realizacja znamion z art. 233 § 1a k.k., „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2018, nr 4.
Jezusek A., Glosa do postanowienia SN z dnia 15 stycznia 2020 r., I KZP 10/19, „Prokuratura i Prawo” 2021, nr 1.
Juszczyk Ł., Glosa do postanowienie SN z dnia 30 września 2015 r., I KZP 8/15, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016, nr 2.
Kala D., Klubińska M., Kara łączna i wyrok łączny, Kraków 2017.Kil J., Skarga na wyrok sądu odwoławczego jako środek zaskarżenia sui generis, „Roczniki Admini-stracji i Prawa” 2019, nr XIX (zeszyt specjalny).
Klubińska M., Skarga na wyrok sądu odwoławczego jako środek zaskarżenia w postępowaniu karnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2029, nr 3.
Kmiecik R., Glosa do postanowienia SN z 18.07.2000 r., IV KZ 63/00, „Orzecznictwo Sądów Pol-skich” 2001, nr 1.
Kmiecik R., Glosa do uchwały SN z dnia 20 września 2007 r., I KZP 26/07, „Prokuratura i Prawo” 2007, nr 12.
Kolendowska-Matejczuk M., Kurator małoletniego pokrzywdzonego w procesie karnym na tle orzecz-nictwa Trybunału Konstytucyjnego, „Prokuratura i Prawo” 2015, nr 4.
Kornak M., Glosa do uchwały SN z dnia 30 września 2010 r., I KZP 10/10, LEX/el. 2010.
Krawiec A.Z., Kurator jako podmiot reprezentujący małoletniego pokrzywdzonego w postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 2013, nr 11.
Krawczyk T., Glosa do postanowienia SN z 20 grudnia 2007 r., I KZP 34/07, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2009, nr 5.
Kulesza J.A., Glosa do postanowienia SN z 20 grudnia 2007 r., I KZP 34/07, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2009, nr 4.
Kurowski M., w: Kodeks postepowania karnego. Komentarz zaktualizowany, red. D. Świecki, t. I, LEX/el. 2021.
Kwiatkowski Z., Glosa do uchwały SN z dnia 20 czerwca 1991 r., I KZP 12/91, „Przegląd Sądowy” 1992, nr 7–8.
Lach A., Glosa do uchwały SN z dnia 20 września 2007 r., I KZP 26/07, LEX/el. 2008.
Lachowski J., Oczkowski T., Skarga skazanego w postępowaniu wykonawczym (art. 7 k.k.w.), „Prze-gląd Więziennictwa Polskiego” 2008, nr 61.
Lelental S., Skarga skazanego na decyzję organu postępowania wykonawczego w polskim prawie karnym wykonawczym, w: Rzetelny proces karny. Księga jubileuszowa Prof. Zofii Świdy, red. J. Skorupka, Warszawa 2009.
Łuczak Ł., w: System Prawa Karnego Procesowego. Koszty procesu w sprawach karnych, red. M. Klejnowska, t. XVIII, Warszawa 2018.
Łukowiak B., Kontrowersje wokół skargi na wyrok sądu odwoławczego w procesie karnym, „Czaso-pismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2020, nr 1.
Manikowska M., Glosa do uchwały SN z dnia 30 września 2010 r., I KZP 10/10, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2011, nr 1.
Matras J., w: Kodeks postępowania karnego, Komentarz, red. K. Dudka, Warszawa 2020.
Misztal P., Przymus adwokacko-radcowski w polskim procesie karnym, Warszawa 2020.
Mierzwińska-Lorencka J., Kilka słów o reprezentacji pokrzywdzonego dziecka w postępowaniu karnym, w: Prawo wobec problemów społecznych. Księga jubileuszowa prof. E. Zielińskiej, red. B. Namysłowska-Gabrysiak, K. Syroka-Marczewska, A. Walczak-Żochowska, Warszawa 2016.
Mozgawa M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2019.
Niemiec M., Przestępstwo wypadku drogowego w pytaniach i odpowiedziach, Warszawa 2019.
Paluszkiewicz H., w: K. Dudka, H. Paluszkiewicz, Postępowanie karne, Warszawa 2021.
Paprzycki L.K., Glosa do uchwały SN z dnia 20 czerwca 1991 r., I KZP 12/91, „Palestra” 1992, nr 1–2.
Pawelec K., Zarys metodyki pracy obrońcy i pełnomocnika w sprawach przestępstw i wykroczeń dro-gowych, Warszawa 2016.
Polski proces karny, red. P. Wiliński, Warszawa 2020.Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2017.
Potulski J., Glosa do uchwały SN z dnia 26 kwietnia 2007 r., I KZP 4/07, „Gdańskie Studia Praw-nicze – Przegląd Orzecznictwa” 2008, nr 3.
Siwek M., Glosa do uchwały SN z dnia 26 kwietnia 2007 r., I KZP 4/07, „Przegląd Sądowy” 2008, nr 3.
Skowron B., w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. K. Dudka, Warszawa 2020.
Stefański R.A., Krąg podmiotów uprawnionych do zaskarżania postanowień o zaniechaniu ścigania karnego w świetle nowych uregulowań, „Prokuratura i Prawo” 2014, nr 2.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego procesowego za lata 1991–1993, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1995, nr 2.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego procesowego za 2005 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2006, nr 2.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego procesowego za 2007 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy 2008”, nr 2.
Stefański R.A., Glosa do uchwały SN z dnia 26 kwietnia 2007 r., I KZP 4/07, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2008, nr 3.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izb Karnej i Wojskowej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego procesowego za 2010 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2011, nr 2.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego procesowego za 2011 r., „Ius Novum” 2012, nr 3.
Stefański R.A., Przegląd uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie postępowania karnego za 2015 r., „Ius Novum” 2017, nr 1.
Stefański R.A., w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 1–166, red. R.A. Stefański, t. I, Warszawa 2017.
Stefański R.A., w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 297–424, red. R.A. Stefański, t. III, Warszawa 2021.
Stefański R.A., w: System Prawa Karnego. Postępowanie przygotowawcze, red. R.A. Stefański, t. X, Warszawa 2016.
Steinborn S., Skarga na wyrok kasatoryjny sądu odwoławczego na tle systemu środków zaskarże-nia w polskim procesie karnym, w: Verba scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015–2016. Księga pamiątkowa poświęcona Prof. M. Zbro-jewskiej, red. T. Grzegorczyk, R. Olszewski, Warszawa 2017.
Steinborn S., w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, red. S. Stein-born, LEX/el. 2016.
Sych W., Glosa do uchwały SN z dnia 30 września 2010 r., I KZP 10/10, „Ius Novum” 2011, nr 1.
Syta M., Gravamen jako przesłanka zażalenia w postępowaniu przygotowawczym, „Prokuratura i Prawo” 2004, nr 4.
Szewczyk M., Wojtaszczyk A., Zontek W., w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 212–277a, red. W. Wróbel, A. Zoll, t. II, Warszawa 2017.
Szczucki K., Ustawa o Sądzie Najwyższym. Komentarz, Warszawa 2021.Szymczykiewicz R., Skarga na wyrok sądu odwoławczego jako nowy środek odwoławczy w polskiej procedurze karnej, „Studia Prawnicze i Administracyjne” 2016, nr 1.
Śpiewak J., Środki odwoławcze według Kodeksu karnego wykonawczego, „Przegląd Więziennictwa Polskiego” 1998, nr 19.
Świecki D., w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2020.
Świecki D., w: Kodeks postępowania karnego. Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki, t. II, LEX/el. 2021.
Tarapata Sz., Podstawy skargi z art. 7 § 1 k.k.w. na decyzje organów wykonujących orzeczenia (zagad-nienia wybrane), „eCzasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2019, nr 3.
Tarapata Sz., Zakrzewski P., Czy to koniec sporu dotyczącego kwestii ponoszenia odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań przez sprawcę uprzednio popełnionego przestępstwa? Rzecz o wykładni znamion typu czynu zabronionego z art. 233 § 1a k.k., w: Zmodyfikowane typy prze-stępstw w teorii i praktyce prawa karnego, red. J. Giezek, Warszawa 2017.
Tarwacki P., Zgodność z prawem decyzji badanej przez sąd penitencjarny na podstawie skargi z art. 7 k.k.w., „Palestra” 2017, nr 7–8.
Tyszkiewicz L., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Warchoł M., Glosa do uchwały SN z dnia 26 kwietnia 2007 r., I KZP 4/07, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2007, nr 3.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2020.
Wąsek A., Glosa do uchwały SN z dnia 20 czerwca 1991 r., I KZP 12/91, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1992, nr 3–4.
Wielec M., Instytucja kuratora procesowego w postępowaniu karnym – uwagi na marginesie uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2010 r., sygn. I KZP 10/10, „Studia Prawnicze i Administracyjne” 2014, nr 2.
Wróblewski K., Tęcza-Paciorek A., Skarga na wyrok sądu odwoławczego, „Palestra” 2017, nr 9.
Zagrodnik J., Instytucja skargi na wyrok sądu odwoławczego (rozdział 55a) - zarys problematyki, w: Verba scripta manent. Proces karny, prawo karne skarbowe i prawo wykroczeń po zmianach z lat 2015–2016. Księga pamiątkowa poświęcona Prof. M. Zbrojewskiej, red. T. Grzegorczyk, R. Olszewski, Warszawa 2017.
Zalewski W., w: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Art. 222–316, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
Zgoliński I., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2020.