Możliwość samodzielnego ustalenia przez sąd cywilny, że czyn niedozwolony jest przestępstwem – uwagi na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka dotyczącego domniemania niewinności

Abstrakt

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, sąd cywilny jest uprawniony do
samodzielnego ustalenia, czy czyn niedozwolony stanowi przestępstwo, nawet w przypadku
braku prawomocnego wyroku skazującego. Pogląd ten został wyrażony przez Sąd Najwyższy
na potrzeby stosowania na podstawie art. 4421 § 2 k.c. wydłużonego terminu przedawnienia
roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych stanowiących przestępstwo. Stanowisko Sądu
Najwyższego budzi wątpliwości na gruncie zasady domniemania niewinności. Celem niniejszego
artykułu jest w pierwszej kolejności przedstawienie standardu dotyczącego zakresu
obowiązywania domniemania niewinności w postępowaniu cywilnym, wykreowanego przez
Europejski Trybunał Praw Człowieka na gruncie art. 6 ust. 2 EKPC, zgodnie z którym każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasu
udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą. Następnie jest nim ocena zgodności przyjętego
przez Sąd Najwyższy poglądu dotyczącego możliwości zastosowania art. 4421 § 2 k.c. również
w sytuacji braku prawomocnego wyroku sądu karnego, stwierdzającego winę konkretnej
osoby, przez pryzmat standardu konwencyjnego.