Słowa kluczowe
Europejski Trybunał Praw Człowieka
przestępstwo
czyn niedozwolony
termin przedawnienia roszczeń z czynów niedozwolonych
Jak cytować
Abstrakt
Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, sąd cywilny jest uprawniony do
samodzielnego ustalenia, czy czyn niedozwolony stanowi przestępstwo, nawet w przypadku
braku prawomocnego wyroku skazującego. Pogląd ten został wyrażony przez Sąd Najwyższy
na potrzeby stosowania na podstawie art. 4421 § 2 k.c. wydłużonego terminu przedawnienia
roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych stanowiących przestępstwo. Stanowisko Sądu
Najwyższego budzi wątpliwości na gruncie zasady domniemania niewinności. Celem niniejszego
artykułu jest w pierwszej kolejności przedstawienie standardu dotyczącego zakresu
obowiązywania domniemania niewinności w postępowaniu cywilnym, wykreowanego przez
Europejski Trybunał Praw Człowieka na gruncie art. 6 ust. 2 EKPC, zgodnie z którym każdego oskarżonego o popełnienie czynu zagrożonego karą uważa się za niewinnego do czasu
udowodnienia mu winy zgodnie z ustawą. Następnie jest nim ocena zgodności przyjętego
przez Sąd Najwyższy poglądu dotyczącego możliwości zastosowania art. 4421 § 2 k.c. również
w sytuacji braku prawomocnego wyroku sądu karnego, stwierdzającego winę konkretnej
osoby, przez pryzmat standardu konwencyjnego.
Bibliografia
Gardocki L., Pojęcie przestępstwa i podziały przestępstw w polskim prawie karnym, „Annales Universitatis
Mariae Curie-Skłodowska” 2013, nr 2.
Garlicki L. (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom I. Komentarz
do artykułów 1–18, Warszawa 2010.
Grochowska-Wasilewska A., Zakład ubezpieczeń jako podmiot uważany za pokrzywdzonego w procesie
karnym, Warszawa 2021.
Jasiński W., Prawo do nieobciążania się w procesie karnym w świetle standardów strasburskich, „Prokuratura
i Prawo” 2015, nr 7–8.
Kruszyński P., Zasada domniemania niewinności w świetle najnowszego orzecznictwa Europejskiego
Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2003, nr 2.
Lach A., Glosa do wyroku ETPC w sprawie Diacenco przeciwko Rumunii z 7 lutego 2012 roku, skarga
nr 1245/04, „Studia Iuridica Toruniensia” 2014, t. 14.
Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1976.
Reid K., A Practitioner’s Guide to the European Convention on Human Rights, Londyn 2012.
Tęcza-Paciorek A., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012.
Vitkauskas D., Dikov G., Protecting the Right to a Fair Trial Under the European Convention
on Human Rights, Strasbourg 2017.
Warciński M., Przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez nieznanego sprawcę
wypadku komunikacyjnego wobec Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, „Przegląd
Sądowy” 2015, nr 10, s. 9.