Słowa kluczowe
Jak cytować
Abstrakt
Nowa sytuacja związana z agresją Rosji na Ukrainę spowodowała, że Rosja została wykluczona z Rady Europy (RE, Rada) i europejskiego regionalnego systemu ochrony praw człowieka w marcu 2022 r. Celem artykułu jest określenie skutków prawnych i politycznych wykluczenia Federacji Rosyjskiej z RE i europejskiego systemu ochrony praw człowieka. Cel naukowy został realizowany poprzez analizę aktów normatywnych (hard law, soft law) Rady, przeglądu literatury krajowej i zagranicznej oraz analizy danych statystycznych udostępnionych przez RE i Europejski Trybunał Praw Człowieka (Trybunał, ETPC). Zastosowano metodę desk research. W artykule podjęto kolejno próbę odpowiedzi na pytania badawcze: 1. Jakie są realne i potencjalne skutki wykluczenia Rosji z Rady dla tego państwa, a jakie dla innych państw członkowskich?, 2. Co przyniesie wykluczenie Rosji z RE i europejskiego systemu ochrony praw człowieka dla obywateli tego państwa i osób pozostających pod jego jurysdykcją? Członkostwo w RE wiąże się z obligatoryjnym uczestnictwem w europejskim systemie ochrony praw człowieka, zbudowanym na Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (Konwencja, EKPC) i Trybunale. Główne skutki wykluczenia Rosji z Rady to: 1. wykluczenie z rodziny państw europejskich, 2. wypowiedzenie Konwencji i innych umów przyjętych w ramach organizacji, 3. brak możliwości występowania ze skargą indywidualną i międzypaństwową
przeciwko Rosji.
Bibliografia
Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2009.
Bowring B., Russia’s Accession to the Council of Europe and Human Rights: Compliance or Cross-purposes?, „European Human Rights Law Review” 1997, t. 6.
Bowring B., Russian Cases in the ECtHR and the Question of Implementation, w: L. Mälksoo, W. Benedek (red.), Russia and the European Court of Human Rights: The Strasbourg Effect, Cambridge 2018.
Bowring B., The Russian Federation, Protocol No. 14 (and 14 bis), and the Battle for the Soul of the ECHR, „Goettingen Journal International Law” 2010, t. 2, nr 589.
Busygina I., Kahn J., Russia, the Council of Europe, and „Ruxit”, or Why Non-democratic Illiberal Regimes Join International Organizations, „Problems of Post-communism” 2020, nr 67.
Drzewicki K., Triada czy sekstet? Kontrowersje wokół warunków członkostwa w Radzie Europy, w: A. Gajda, K. Grajewski, A. Rytel-Warzocha i in. (red.), Konstytucjonalizm polski: refleksje z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin i 45-lecia pracy naukowej Profesora Andrzeja Szmyta, Gdańsk Sopot 2020.
Fischer S., Russia on the Road to Dictatorship: Internal Political Repercussions of the Attack on Ukraine, „Berlin: SWP Comment” 2022, nr 30.
Griffith L., The Council of Europe, the European Convention on Human Rights and the Social Charter, w: G. McCann, F. Ó hAdhmaill (red.), International Human Rights, Social Policy and Global Development, Bristol 2020.
https://echr.coe.int/Documents/Stats_pending_month_2022_BIL.PDF.
https://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-7085775-9583164.
https://www.coe.int/en/web/about-us/budget.
https://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?p=caselaw/interstate&c.
https://www.coe.int/en/web/portal/47-members-states.
https://www.echr.coe.int/sites/search_eng/pages/search.aspx#{%22sort%22:[%22createdAsDate%20Descending%22],%22Title%22[%22%22analysis%20of%20statistics%22%22],%22contentlanguage%22:[%22ENG%22]}.
Kowalski J., The Right to Water as a Fundamental Human Right in Poland and Worldwide, „International Journal of Human Rights and Constitutional Studies” 2020, t. 7, nr 3.
Kowalski J., Istota mechanizmu kontrolnego w porządku Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w: J. Jaskiernia, K. Spryszak (red.), System ochrony praw człowieka w Europie w czasie wyzwań pandemicznych, Toruń 2022.
Leach P., A Time of Reckoning?: Russia and the Council of Europe, „European Human Rights Law Review” 2022, t. 3.
Madsen M.R., From Cold War Instrument to Supreme European Court: The European Court of Human Rights at the Crossroads of International and National Law and Politics, „Law & Social Inquiry” 2007, t. 32, nr 1.
Opinion 300 (2022) Parliamentary Assembly, Consequences of the Russian Federation’s aggression against Ukraine, adopted by the Assembly on 15 March 2022, https://pace.coe.int/en/files/29885/html.
Protokół dodatkowy nr 11 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, dotyczący przekształcenia mechanizmu kontrolnego ustanowionego przez Konwencję, z dnia 11 maja 1994 r., ETS No. 155, tekst polski: Dz.U. z 1998 r., nr 147, poz. 962.
Resolution of the European Court of Human Rights on the consequences of the cessation of membership of the Russian Federation to the Council of Europe in light of Article 58 of the European Convention on Human Rights), Strasburg, 22 marca 2022 r., https://echr.coe.int/
Documents/Resolution_ECHR_cessation_membership_Russia_CoE _ENG.pdf.
Resolution of the European Court of Human Rights, Strasbourg, 5 września 2022 r., https://echr.coe.int/Documents/Resolution_ECHR_cessation_Russia_Convention_20220916_ENG.pdf.
Resolution 1671 (2009) Parliamentary Assembly, Situation in Belarus, adopted by the Assembly on 23 June 2009 r., https://publicsearch.coe.int/#k=resolution%201671#f=%5B%5D#s=51.
Resolution CM/Res (2022) 2 of the Committee of Ministers on the cessation of the membership of the Russian Federation to the Council of Europe, adopted by the Committee of Ministers on 16 March 2022, https://rm.coe.int/0900001680a5da51.
Resolution CM/Res(2022)3 on legal and financial consequences of the cessation of membership of the Russian Federation in the Council of Europe, adopted by the Committee of Ministers on 23 March 2022, https://search.coe.int/cm/pages/result_details.aspx?objectid=0900001680a5ee2f.
Robertson A.H., Merrills J.G., Human Rights in Europe: A Study of the European Convention on Human Rights (Vol. 1), Manchester 1993.
Rokita J., Przegrana wojna, wygrana rewolucja, „Horyzonty Polityki” 2014, t. 5, nr 12.
Rosja przeciwko Ukrainie, skarga nr 36958/21, https://hudoc.echr.coe.int/eng-press?i=003-7085775-9583164.
Statute of the Council of Europe, signed at London on 5 May 1949, ETS No. 1.
Turner B., The Statesman’s Yearbook 2008: The Politics, Cultures, and Economies of the World, New York 2007.
Zaremba Sz., Powrót Rosji do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, „Polski Instytut Spraw Międzynarodowych – Biuletyn” 2019, Nr 108 (1856).
Zaremba Sz., Rosja w Radzie Europy: skutki potencjalnych ustępstw, „Polski Instytut Spraw Międzynarodowych – Biuletyn” 2018, Nr 41 (1614).
Ziemblicki B., Rosja jako strona Europejskiej konwencji praw człowieka, w: J. Jaskiernia, K. Spryszak (red.), Wyzwania dla europejskiego systemu ochrony praw człowieka u progu trzeciej dekady XXI wieku, Toruń 2021.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.