Słowa kluczowe
skład jednoosobowy
skład kolegialny
niezawisłość sędziowska
zarządzenie prezesa
niezmienność składu
nieważność postępowania
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest omówienie skutków nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, wprowadzonych Ustawą z dnia 28 maja 2021 r. w zakresie zmiany składu sądu w postępowaniu apelacyjnym. Nowe rozwiązania budzą liczne kontrowersje i w wielu aspektach ingerują w niezawisłość sędziowską. Po pierwsze, odwracając zasadę składów kolegialnych na rzecz jednoosobowych, nie zapewniono wystarczających gwarancji kontynuacji tak zwanych
starych spraw w niezmienionym składzie, co może naruszać zasadę niezmienności składów. Po drugie, powierzając wyłącznie czynnikowi administracyjnemu prezesowi sądu decydowanie o składzie sądu, nie zapewniono wystarczających gwarancji poszanowania niezawisłości sędziowskiej. Sprzeciw budzi decydowanie przez prezesa sądu o tym, czy zachodzi potrzeba wyznaczenia składu z uwagi na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy. Nie jest rzeczą prezesa ocenianie charakteru sprawy, którą rozstrzyga sędzia. Kwalifikowane przesłanki zaś do ustanowienia składu kolegialnego sprawią, że przedmiotowa regulacja będzie niezwykle rzadko stosowana.
Bibliografia
Artymiak G., Pojęcie, zakres, definicja zasady kolegialności w znaczeniu opisowym, w: P. Wiliński (red.), Zasady procesu karnego. System Prawa Karnego Procesowego, t. III, cz. 2, Warszawa 2014.
Cieślak S., Założenia aksjologiczne postępowania cywilnego – propozycja sformułowania kryteriów aksjologicznej oceny regulacji procesowej, w: Założenia aksjologiczne nowelizacji KPC z 4 lipca 2019 r., Jurysprudencja nr 14, red. S. Cieślak, Łódź 2021.
Defecińska K., Skład sądu w cywilnym postępowaniu rozpoznawczym, „Przegląd Sądowy” 1993, nr 6.
Harla A., Charakter precedensowy sprawy cywilnej w rozumieniu k.p.c. – uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Przegląd Sądowy” 2001, nr 4.
Jędrzejewska M., Gudowski J., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2012.
Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2009.
Koniuszewski S., Przewodniczący wydziału a przewodniczący rozprawy, „Głos Sądownictwa” 1937, nr 7–8.
Łazarska A., w: Kodeks postępowania cywilnego, t. I Komentarz, red. T. Szanciło, Warszawa 2019.
Łazarska A., Niezawisłość sędziowska i jej gwarancje w procesie cywilnym, Warszawa 2018.
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012.
Łazarska A., System losowego przydziału spraw w praktyce sądowej, Lex 2019.
Markiewicz K., Wpływ regulacji „covidowych” na zasadę niezmienności (stabilności) oraz kolegialność składów sądów odwoławczych, „Polski Proces Cywilny” 2022, nr 1.
May J., Skład sądu w postępowaniu cywilnym, postępowaniu cywilnym, w: K. Lubiński (red.), Studia z prawa publicznego, Toruń 2001.
Olaś A., Kolegialność a jednoosobowość – skład sądu I instancji w procesie cywilnym: doświadczenia i perspektywy, „Polski Proces Cywilny” 2020, nr 3.
Piotrowski R., Sędziowie a władza wykonawcza, „Studia Iuridica” 2008, r. XLVIII.
Piotrowski R., Status ustrojowy sędziego a zakres i charakter zarządzeń nadzorczych, w: Pozycja ustrojowa sędziego, red. R. Piotrowski, Warszawa 2015.
Piotrowski R. (red.), Udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2021.
Pytlewska M., System Losowego Przydziału Spraw jako gwarancja bezstronnego prawa do sądu w kontekście Unii Europejskiej, „Prawo w Działaniu” 2019, nr 40.
Rosenberg L., Schwab K.H., Gottwald P., Zivilprozessrecht, München 2010.
Rygiel P., Losowy przydział spraw cywilnych w sądzie drugiej instancji, „Przegląd Sądowy” 2019, nr 2.
Sanetra W., Sąd właściwy w rozumieniu Konstytucji RP, „Przegląd Sądowy” 2011, nr 9.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne, Warszawa 1947.
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego, Wilno 1932.
Waśkowski E., Zasady procesu cywilnego, „Rocznik Prawniczy Wileński” 1930.
Wengerek E., Zasada kolegialności w postępowaniu cywilnym, „Państwo i Prawo” 1959, nr 3.
Zembrzuski T., Nieważność postępowania w procesie cywilnym, Warszawa 2017.
Zembrzuski T., Przeciwdziałanie i zwalczanie epidemii COVID-19 w postępowaniu cywilnym, czyli pożegnanie z kolegialnością orzekania, „Polski Proces Cywilny” 2022, nr 1.
Żyznowski T., Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz t. I, art. 1–366, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.