Abstract
This article discusses the exemption from the remainder of the penalty of limitation of liberty (non-custodial penalty) under Article 83 of the Penal Code, a legal institution that plays a significant role in criminal policy. It is intended to encourage convicted persons to comply with the law not only during the execution of the penalty but also after exemption, once part of the penalty has been served. However, this objective may not always be achieved due to the absence of additional instruments for influencing the conduct of convicted persons following exemption. The definitive nature of exemption, which precludes any further action in the event of a violation of the legal order by the exempted person, has led to a de lege ferenda proposal to make this institution conditional. The article analyses the purpose and legal nature of exemption, the conditions for its application (serving part of the sentence, compliance with the legal order, fulfilment of obligations imposed on the convicted person, penal measures, compensatory measures, and forfeiture), the sentencing procedure, and the consequences of exemption leading to recognition of the sentence as served.
References
Bieńkowska E., w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. G. Rejman, Warszawa 1999.
Bojarski T., w: Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2016.
Filipczak M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. J. Kulesza, Warszawa 2025.
Filipczak M., w: Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze, red. J. Kulesza, Warszawa 2023.
Giętkowski R., Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym, Warszawa 2007.
Góral R.. Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Warszawa 2007.
Hofmański P., Paprzycki L.K., Sakowicz A., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2016.
Hypś S., w: Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2019.
Kalisz T., Wszczęcie i data zakończenia postępowania w przedmiocie wykonania kary ograniczenia wolności, w: Nowa kodyfikacja prawa karnego, red. T. Kalisz, t. XL, Wrocław 2016.
Kalitowski M., w: O. Górniok. S. Hoc, M. Kalitowski, S. M. Przyjemski Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. I, Gdańsk 2005.
Konarska-Wrzosek V., w: Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2023.
Kość A., Porządek prawny jako społeczny porządek norm, „Roczniki Nauk Prawnych” 2000, t. 10, z. 1.
Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa 2015.
Kulik M., w: Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2023.
Lachowski J., w: Kodeks karny, Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2021.
Lang W., System prawa a porządek prawny, w: System prawny a porządek prawny, red. O. Bogucki, S. Czepita, Szczecin 2008.
Laskowski M., w: Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. A. Gerecka-Żołyńska, Warszawa 2023.
Liżyńska K., Skutki prawne faktycznego niewykonywania przez skazanego kary ograniczenia wolności, w: Nowa kodyfikacja prawa karnego, t. LXVII, red. T. Kalisz, Wrocław 2023.
Łabuda G., w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
Łapa R., Język prawny w świetle analizy językoznawczej Wybrane zagadnienia składniowe, Poznań 2015.
Majewski J., w: Kodeks karny. Komentarz, red. J. Majewski, Warszawa 2024.
Majewski K., Majewska P., Legalność jako kryterium nadzoru nad samorządem terytorialnym – ius czy lex, „Roczniki Administracji i Prawa” 2016, nr 1.
Maksymowicz K., Zwolnienie od reszty kary ograniczenia wolności, w: Nowa kodyfikacja prawa karnego, t. VI, red. L. Bogunia, Wrocław 2000.
Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupka, A. Auderska, Z. Łempicka, Warszawa 1968.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Mierzwińska-Lorencka J., w: Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2025.
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2014.
Ornowska A., Kara ograniczenia wolności w świetle nowelizacji kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego, Opole 2013.
Osiński L., w: Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. J. Lachowski, Warszawa 2021.
Postulski K., Glosa do postanowienia SA w Krakowie z dnia 25 czerwca 2013 r., II AKzw 631/13, LEX/el. 2014.
Postulski K., Glosa do postanowienia SN z dnia 29 maja 2010 r., WZ 29/10, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2011, nr 1.
Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa 2017.
Postulski K., Stosowanie przepisów kodeksu karnego w postępowaniu wykonawczym (wątpliwości, niespójności, propozycje), w: Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. II, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.
Sienkiewicz Z., w: Prawo karne materialne Część ogólna i szczególna, red. M. Bojarski, Warszawa 2023.
Skupiński J., Rażące naruszenie porządku prawnego jako podstawa odwołania środka probacyjnego, w: Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Bojarskiemu, red. A. Michalska-Warias, I. Nowikowski, J. Piórkowska-Flieger, Lublin 2011.
Stasiak K., Kara ograniczenia wolności i jej rola w resocjalizacji sprawców czynów karalnych, w: Polska kuratela sądowa na przełomie wieków – nadzieje, oczekiwania, dylematy, red. M. Konopczyński, Ł. Kwadrans, K. Stasiak, Kraków 2016.
Stasiak K., Momot R., Sposoby zakończenia kary ograniczenia wolności. Czy przyjęty model sprzyja wykonaniu kary w pierwotnej formie?, w: Nowa kodyfikacja prawa karnego, t. LXXII, red. T. Kalisz, Wrocław 2024.
Stefańska B.J., Zatarcie skazania, Warszawa 2014.
Strycharz S., Pojęcie porządku prawnego w kodeksie karnym, „Nowe Prawo” 1970, nr 6.
Szkotnicki W., Przedterminowe zwolnienie z odbycia części kary ograniczenia wolności, „Problemy Praworządności” 1984, nr 8–9.
Śliwowski J., Kara ograniczenia wolności. Studium penalistyczne, Warszawa 1973.
Tekliński J., Podstawy zakończenia odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, „Probacja” 2020, nr 2.
Tobis A., Kara ograniczenia wolności za przestępstwa przeciwko rodzinie, Warszawa 1987.
Waldziński C.P., Glosa do postanowienia SN z dnia 29 maja 2010 r., WZ 29/10, „Prokuratura i Prawo” 2012, nr 9.
Wiciński G., Postępowania incydentalne związane z wykonaniem kary pozbawienia wolości w programie probacji, Łódź 2012.
Wojciechowski J., Kodeks karny. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 1997.
Wróblewski B., Język prawny i prawniczy, Kraków 1948.
Zagórski J., Prawnomaterialne podstawy stosowania kary ograniczenia wolności oraz pracy społecznie użytecznej w Polsce, „Państwo i Prawo” 2004, nr 1.
Zieliński M., Języki prawne i prawnicze, w: Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków 1999.
Zimoch S., O zwolnieniu od kary ograniczenia wolności, „Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego” 1977, nr 7.
Zoll A., w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 53–116, t. I, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
