Słowa kluczowe
norma sankcjonowana
bezprawność
kontratypy
okre-śloność czynu zabronionego
Jak cytować
Abstrakt
Zasadniczym celem opracowania jest przedstawienie możliwości wykorzystania derywacyjnej koncepcji wykładni prawa w rozwiązywaniu kilku wybranych istotnych problemów prawa karnego – na bazie przyjmowanych przez rzeczoną koncepcję dwupoziomowości tekstu praw-nego oraz rozczłonkowaniu treściowym norm w przepisach prawnych. Na tym tle ustalono, że każdy przepis typizujący części szczególnej Kodeksu karnego zawsze wysłowia zręby normy sankcjonowanej i sankcjonującej, co oznacza, że prawo karne jest regulatorem życia społecz-nego i samoistnym źródłem norm sankcjonowanych (zakazujących). Nadto ustalono, że prze-pisy statuujące kontratypy w rzeczywistości są przepisami modyfikującymi i nie są podstawą rekonstrukcji określonej normy prawnej. Stanowią niezbędny składnik norm sankcjonowanych i modyfikują ich zakres zastosowania. W konsekwencji w obszarze prawa karnego ustalenie bezprawności czynu ma zawsze charakter definitywny, bo przekroczenie określonej normy sankcjonowanej implikuje bezprawność. Tym samym nie jest tak, że ustawowa określoność czynu i bezprawność to dwa różne elementy struktury przestępstwa, znajdujące się na róż-nych piętrach tej struktury.
Bibliografia
Bielski M., Koncepcja kontratypów jako okoliczności wyłączających karalność czynu, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2009, nr 2.
Brożek B., Derywacyjna koncepcja wykładni z perspektywy logicznej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006, z. 1.
Buchała K., Prawo karne materialne, Warszawa 1989.
Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, Warszawa 1997.
Choduń A., Koncepcja wykładni prawa Macieja Zielińskiego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016, z. 4.
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984.
Czepita S., Wronkowska S., Zieliński M., Założenia szkoły poznańsko-szczecińskiej w teorii prawa, „Państwo i Prawo” 2013, z. 2 (3-16).
Daniluk P., w: Kodeks karny. Komentarz, red. R. A. Stefański, Warszawa 2015.Dębski R., Jeszcze o normie prawnokarnej, w: Nauki penalne wobec szybkich przemian socjokulturowych. Księga jubileuszowa Profesora Mariana Filara. Tom I, red. A. Adamski, J. Bojarski, P. Chrzczonowicz, M. Leciak, Toruń 2014.
Dębski R., Typ czynu zabronionego (typizacja), w: System prawa karnego. Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2017.
Dudek P.M., Małecki M., Charakter prawny kontratypu w świetle koncepcji zbiegu wartościowań tego samego typu, „Państwo i Prawo” 2019, z. 3 (45-61).
Dukiet-Nagórska T., w: Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, red. T. Dukiet-Nagórska, Warszawa 2018.
Giezek J., w: M. Bojarski, J. Giezek, Z. Sienkiewicz, Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa 2015.
Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1974.Gubiński A., Zasady prawa karnego, Warszawa 1996.
Iwański M, Małecki M., Tarapata Sz., Zontek W., Dlaczego rozważania o „aspekcie formalnym kontratypu obrony koniecznej” są bezprzedmiotowe (na marginesie artykułu Kamila Siwka), „Przegląd Sądowy” 2020, nr 12 (135-142).
Jabłońska-Bonca J., Wstęp do nauk prawnych, Poznań 1994. Jędrzejewski Z., Bezprawność jako element przestępności czynu, Warszawa 2009. Jędrzejewski Z., Bezprawność, w: System prawa karnego. Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2017.
Jędrzejewski Z., Funkcje i materialne podstawy rozróżnienia między kontratypami a okolicznościami znoszącymi zawinienie, „Prawo w Działaniu. Sprawy karne” 2019, nr 39 (99–124).
Kaczmarek T., O kontratypach raz jeszcze, „Państwo i Prawo” 2009, z. 7.
Kaczmarek T., O tzw. okolicznościach „wyłączających” bezprawność czynu, „Państwo i Prawo” 2008, z. 10.
Kluza J., Przestępstwo kradzieży z włamaniem w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego w odniesieniu do wykładni norm prawa karnego materialnego, „Civitas et Lex” 2021, nr 1 (27–40).
Kozłowska-Kalisz P., w: Prawo karne materialne. Część ogólna, red. M. Mozgawa, Warszawa 2016.
Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa 2015.
Lang W., Teoria prawa, Toruń 1972.
Lang W., System prawa i porządek prawny, w: System prawny a porządek prawny, red. O. Bogucki, S. Czepita, Szczecin 2008.
Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa, Kraków 2003.
Majcher Sz., W kwestii tzw. prawotwórstwa sądowego (na przykładzie orzecznictwa SN w sprawach karnych), „Państwo i Prawo” 2004, z. 2 (69–81).
Majewski J., Czy idea tak zwanej wtórnej legalności się broni?, w: Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego2017, t. 43 (401-420).
Majewski J., Zbieg przepisów ustawy. Zagadnienia węzłowe, w: System prawa karnego. Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2017.
Malinowski A., Prawna indyferencja czynu, „Państwo i Prawo” 2012, z. 5.
Matczak M., Dwupoziomowość języka prawnego w derywacyjnej koncepcji wykładni i jej znaczenie dla współczesnych sporów w anglosaskiej teorii interpretacji prawniczej, w: W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, red. A. Choduń, S. Czepita, Szczecin 2010.
Matczak M., Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego, Warszawa 2019.
Michalska A., Wronkowska S., Zasady tworzenia prawa, Poznań 1983.Patryas W., Rozważania o normach prawnych, Poznań 2001.
Pohl Ł., O stosunku między zmodyfikowanym typem czynu zabronionego pod groźbą kary a leżącą u jego podstaw normą sankcjonowaną, „Ius Novum” 2010, nr 1 (7-22).
Pohl Ł., Zieliński M., W sprawie rzetelności wiedzy o wykładni, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2011, z. 1 (5–19).
Pohl Ł., Błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego polskim prawie karnym (zagadnienia ogólne), Poznań 2012.
Pohl Ł., Struktury normatywne zmodyfikowanych typów przestępstw, w: Zmodyfikowane typy przestępstw w teorii i praktyce, red. J. Giezek, J. Brzezińska, Warszawa 2017.
Pohl Ł., Burdziak K., Obraz i analiza wykładni sądowej przepisów Kodeksu karnego z 1997 r. o obronie koniecznej i przekroczeniu jej granic, Warszawa 2017.
Pohl Ł., Burdziak K., Praktyka instytucji obrony koniecznej, Warszawa 2018.
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2019.
Przetak M., Struktura tekstu prawnego na przykładzie kodeksu karnego, Gdańsk 2015.
Sarkowicz R., w: R. Sarkowicz, J. Stelmach Teoria prawa, Kraków 1998.
Siwek K., Błąd co do prawa a dyrektywa języka prawniczego, „Przegląd Sądowy” 2018, nr 3 (86–97).
Siwek K., Wykładnia znamienia «pogrzeb» na tle art. 195 § 2 k.k. jako przykład dopuszczalnego przełamania znaczenia językowego, „Przegląd Sądowy” 2018, nr 9 (100–110).
Siwek K., Aspekt formalny kontratypu obrony koniecznej, „Przegląd Sądowy” 2020, nr 5.
Siwek K., Kilka uwag o stosunku pomiędzy podstawowym typem czynu zabronionego a jego odmianami oraz o regule specjalności jako mechanizmie redukcyjnym wielość ocen w prawie karnym, „Ius Novum” 2021, z. 3, s. 27-46.
Skowrońska-Bocian E., Prawo cywilne. Część ogólna. Zarys wykładu, Warszawa 2005.Stefański R. A., Wykładnia przepisów prawa karnego, w: Źródła prawa karnego. System Prawa Kar-nego, t. 2, red. T. Bojarski, Warszawa 2011.
Szwarc A. J., Sport a prawo karne, Poznań 1971.
Śliwiński S., Polskie prawo karne materialne. Część ogólna, Warszawa 1946.
Tarapata S., Dobro prawne w strukturze przestępstwa. Analiza teoretyczna i dogmatyczna, Warszawa 2016.
Warylewski J., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu, red. J. Majewski, Toruń 2008.
Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2020 .
Wąsek A., Kodeks karny. Tom I. Komentarz, Gdańsk 1999.
Wojciechowski B., Wyważanie reguł wykładni jako element dyskrecjonalności sędziowskiej, w: Wposzukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, red. A. Choduń, S. Czepita, Szczecin 2010.
Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005.
Wronkowska S., Zieliński M., Komentarz do zasad techniki prawodawczej, Warszawa 2004.
Wronkowska S., Ziembiński Z., Zarys teorii prawa, Poznań 2001.
Wróbel W., Struktura normatywna przepisu prawa karnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993, z. 3 (93-103).
Wróbel W., Konstrukcja kontratypu jako sposób uadekwatniania treści normy sankcjonowanej i sankcjonującej w procesie wykładni prawa karnego, w: W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego, red. A. Choduń, S. Czepita, Szczecin 2010.
Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków 2011.
Wróblewski J., Właściwości, rola i zadania dyrektyw interpretacyjnych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1961, z. 4 (93-111).
Zawłocki R., Przestępstwo i jego struktura, w: System prawa karnego. Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2017.
Zieliński M., Osiemnaście mitów w myśleniu o wykładni prawa, „Palestra” 2011, nr 3-4 (20–31).
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki, Warszawa 2017.
Ziembiński Z., Analiza pojęcia czynu, Warszawa 1972.
Ziembiński Z., Problemy podstawowe prawoznawstwa, Warszawa 1980.
Ziembiński Z., w: S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001.
Zirk-Sadowsk M., Problemy wyboru pomiędzy konkurującymi modelami wykładni prawa, „Przegląd Prawa i Administracji” 2016, Tom 104 (155-169).
Zoll A., Recenzja pracy A. Spotowskiego pt. „Pomijalny (pozorny) zbieg przepisów ustawy i przestępstw”, (Warszawa 1976), „Państwo i Prawo” 1977, z. 5 (131-136).
Zoll A., Karalność i karygodność czynu jako odrębne elementy struktury przestępstwa, w: Teoretyczne problemy odpowiedzialności karnej w polskim oraz niemieckim prawie karnym. Materiały polsko--niemieckiego sympozjum prawa karnego, red. T. Kaczmarek, Wrocław 1990 (101–112).
Zoll A., O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1990, t. XXIII (69-95).
Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (Zagadnienia ogólne), Warszawa 1982.
Zoll A., „Pozaustawowe” okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną w świetle konstytucyjnej zasady podziału władzy, w: W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, Lublin 2005.
Zoll A., Kontratypy a okoliczności wyłączające bezprawność czynu, w: Okoliczności wyłączające bezprawność czynu, red. J. Majewski, Toruń 2008.
Zoll A., W sprawie kontratypów, „Państwo i Prawo” 2009, z. 4 (108–114).
Zoll A., Zapis dyskusji nt. „Charakter prawny kontratypu” z dnia 9 lutego 2009 r. oraz 20 marca 2009 r. na zebraniu naukowym Katedry Prawa Karnego UJ, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2010, nr 2 (63-102).
Zoll A., Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 1–52, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Zontek W., Modele wyłączania odpowiedzialności karnej, Kraków 2017.
Zontek W., w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
Żółtek S., Znaczenie normatywne ustawowych znamion typu czynu zabronionego . Z zagadnień semantycznej strony zakazu karnego, Warszawa 2017.