Typy kwalifikowane przestępstw przeciwko mieniu ze względu na właściwości przedmiotu czynności wykonawczej

Abstrakt

Przedmiotem artykułu są typy kwalifikowane przestępstw przeciwko mieniu ze względu na właściwości przedmiotu czynności wykonawczej. Chodzi o powierzoną rzecz ruchomą (art. 284 § 2 k.k.), mienie znacznej wartości (art. 289 § 2, art. 294 § 1 k.k.) oraz dobro o szczególnym znaczeniu dla kultury (art. 294 § 2 k.k.). Została dokonana wykładnia tych znamion z odwołaniem do wypowiedzi w doktrynie i judykaturze. Autorka przyjmuje, że rzeczą powierzoną jest ta, która została przekazana sprawcy we władanie z obowiązkiem zwrotu. Znajduje się ona w posiadaniu sprawcy przed dokonaniem jej przywłaszczenia. Mienie znacznej wartości lub dobro o szczególnym znaczeniu dla kultury – zgodnie z art. 294 § 1 i 2 k.k. – jest znamieniem kwalifikującym niektórych przestępstw przeciwko mieniu, enumeratywnie wymienionych w art. 294 § 1 k.k., a mianowicie: kradzieży cudzej rzeczy ruchomej (art. 278 § 1 k.k.), kradzieży programu komputerowego (art. 278 § 2 k.k.), przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej lub prawa majątkowego (art. 284 § 1 k.k.), sprzeniewierzenia (art. 284 § 2 k.k.), włączenia się do urządzenia telekomunikacyjnego (art. 285 § 1 k.k.), oszustwa (art. 286 § 1 k.k.), oszustwa komputerowego (art. 287 § 1 k.k.), zniszczenia cudzej rzeczy, uszkodzenia lub uczynienia jej niezdatną do użytku (art. 288 § 1 k.k.), przerwania lub uszkodzenia kabla podmorskiego albo naruszenia przepisów obowiązujących przy zakładaniu lub naprawie takiego kabla (art. 288 § 3 k.k.) i umyślnego paserstwa (art. 291 § 1 k.k.). Wyliczenie przepisów określających podstawowe typy przestępstw jest wyczerpujące (numerus clausus) i przepis ten nie może być zastosowany do innych przestępstw przeciwko mieniu. Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 000 zł (art. 115 § 5 k.k.). Wartość mienia stanowiącego przedmiot czynu winna być liczona w odniesieniu do czasu popełnienia czynu, a nie odniesiona do czasu orzekania. Dobro kultury, zdaniem autorki, ma takie samo znaczenie, jakie nadano mu w definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury, w myśl której oznacza ono „zabytek w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, rzecz ruchomą niebędącą zabytkiem, a także ich części składowe lub zespoły, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na ich wartość artystyczną, historyczną lub naukową, lub ze względu na ich znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturalnego”. Za nadaniem takiego znaczenia przemawia zamieszczenie definicji w ustawie uważanej za podstawową w dziedzinie dóbr kultury.