Abstract
This article discusses the exemption from the remainder of the penalty of limitation of liberty (non-custodial penalty) under Article 83 of the Penal Code, a legal institution that plays a significant role in criminal policy. It is intended to encourage convicted persons to comply with the law not only during the execution of the penalty but also after exemption, once part of the penalty has been served. However, this objective may not always be achieved due to the absence of additional instruments for influencing the conduct of convicted persons following exemption. The definitive nature of exemption, which precludes any further action in the event of a violation of the legal order by the exempted person, has led to a de lege ferenda proposal to make this institution conditional. The article analyses the purpose and legal nature of exemption, the conditions for its application (serving part of the sentence, compliance with the legal order, fulfilment of obligations imposed on the convicted person, penal measures, compensatory measures, and forfeiture), the sentencing procedure, and the consequences of exemption leading to recognition of the sentence as served.
References
Bieńkowska E., in: Rejman G. (ed.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa, 1999.
Bojarski T., in: Bojarski T. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2016.
Duracz-Walczak A., ‘Kara ograniczenia wolności w ocenie prokuratorów’, Problemy Praworządności, 1980, No. 3.
Filipczak M., in: Kulesza J. (ed.), Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, ustawie karnej i karze, Warszawa, 2023.
Filipczak M., in: Kulesza J. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2025.
Giętkowski R., Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym, Warszawa, 2007.
Góral R., Kodeks karny. Praktyczny komentarz, Warszawa, 2007.
Hofmański P., Paprzycki L.K., Sakowicz A., in: Filar M. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2016.
Hypś S., in: Grześkowiak A., Wiak K. (eds), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2019.
Kalisz T., ‘Wszczęcie i data zakończenia postępowania w przedmiocie wykonania kary ograniczenia wolności’, in: Kalisz T. (ed.), Nowa kodyfikacja prawa karnego, Vol. XL, Wrocław, 2016.
Kalitowski M., in: Górniok O., Hoc S., Kalitowski M., Przyjemski S.M., Sienkiewicz Z., Szumski J., Tyszkiewicz L., Wąsek A. (eds), Kodeks karny. Komentarz, Vol. I, Gdańsk, 2005.
Konarska-Wrzosek V., in: Konarska-Wrzosek V. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2023.
Kość A., ‘Porządek prawny jako społeczny porządek norm’, Roczniki Nauk Prawnych, 2000, Vol. 10, No. 1.
Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa, 2015.
Kulik M., in: Mozgawa M. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2023.
Lachowski J., in: Królikowski M., Zawłocki R. (eds), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Art. 1–116, Warszawa, 2021.
Lang W., ‘System prawa a porządek prawny’, in: Bogucki O., Czepita S. (eds), System prawny a porządek prawny, Szczecin, 2008.
Laskowski M., in: Gerecka-Żołyńska A. (ed.), Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa, 2023.
Liżyńska K., ‘Skutki prawne faktycznego niewykonywania przez skazanego kary ograniczenia wolności’, in: Kalisz T. (ed.), Nowa kodyfikacja prawa karnego, Vol. LXVII, Wrocław, 2023.
Łabuda G., in: Giezek J. (ed.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa, 2021.
Łapa R., Język prawny w świetle analizy językoznawczej. Wybrane zagadnienia składniowe, Poznań, 2015.
Majewski J., in: Majewski J. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2024.
Majewski K., Majewska P., ‘Legalność jako kryterium nadzoru nad samorządem terytorialnym – ius czy lex’, Roczniki Administracji i Prawa, 2016, No. 1.
Maksymowicz K., ‘Zwolnienie od reszty kary ograniczenia wolności’, in: Bogunia L. (ed.), Nowa kodyfikacja prawa karnego, Vol. VI, Wrocław, 2000.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2010.
Mierzwińska-Lorencka J., in: Stefański R.A. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2025.
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń, 2014.
Ornowska A., Kara ograniczenia wolności w świetle nowelizacji kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego, Opole, 2013.
Osiński L., in: Lachowski J. (ed.), Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa, 2021.
Postulski K., ‘Glosa do postanowienia SN z dnia 13 lipca 2010 r., WZ 29/10’, Wojskowy Przegląd Prawniczy, 2011, No. 1.
Postulski K., ‘Glosa do postanowienia SA w Krakowie z dnia 25 czerwca 2013 r., II AKzw 631/13’, LEX/el., 2014.
Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, Warszawa, 2017.
Postulski K., ‘Stosowanie przepisów kodeksu karnego w postępowaniu wykonawczym (wątpliwości, niespójności, propozycje)’, in: Kardas P., Sroka T., Wróbel W. (eds), Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, Vol. II, Warszawa, 2012.
Sienkiewicz Z., in: Bojarski M. (ed.), Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa, 2023.
Skorupka S., Auderska A., Łempicka Z. (eds), Mały słownik języka polskiego, Warszawa, 1968.
Skupiński J., ‘Rażące naruszenie porządku prawnego jako podstawa odwołania środka probacyjnego’, in: Michalska-Warias A., Nowikowski I., Piórkowska-Flieger J. (eds), Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi
Tadeuszowi Bojarskiemu, Lublin, 2011.
Stasiak K., ‘Kara ograniczenia wolności i jej rola w resocjalizacji sprawców czynów karalnych’, in: Konopczyński M., Kwadrans Ł., Stasiak K. (eds), Polska kuratela sądowa na przełomie wieków – nadzieje, oczekiwania, dylematy, Kraków, 2016.
Stasiak K., Momot R., ‘Sposoby zakończenia kary ograniczenia wolności. Czy przyjęty model sprzyja wykonaniu kary w pierwotnej formie?’, in: Kalisz T. (ed.), Nowa kodyfikacja prawa karnego, Vol. LXXII, Wrocław, 2024.
Stefańska B.J., Zatarcie skazania, Warszawa, 2014.
Strycharz S., ‘Pojęcie porządku prawnego w kodeksie karnym’, Nowe Prawo, 1970, No. 6.
Szkotnicki W., ‘Przedterminowe zwolnienie z odbycia części kary ograniczenia wolności’, Problemy Praworządności, 1984, Nos 8–9.
Śliwowski J., Kara ograniczenia wolności. Studium penalistyczne, Warszawa, 1973.
Tekliński J., ‘Podstawy zakończenia odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności’, Probacja, 2020, No. 2.
Tobis A., Kara ograniczenia wolności za przestępstwa przeciwko rodzinie, Warszawa, 1987.
Waldziński C.P., ‘Glosa do postanowienia SN z dnia 29 maja 2010 r., WZ 29/10’, Prokuratura i Prawo, 2012, No. 9.
Wiciński G., Postępowania incydentalne związane z wykonaniem kary pozbawienia wolności w programie probacji, Łódź, 2012.
Wojciechowski J., Kodeks karny. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa, 1997.
Wróblewski B., Język prawny i prawniczy, Kraków, 1948.
Zagórski J., ‘Prawnomaterialne podstawy stosowania kary ograniczenia wolności oraz pracy społecznie użytecznej w Polsce’, Państwo i Prawo, 2004, No. 1.
Zieliński M., ‘Języki prawne i prawnicze’, in: Pisarek W. (ed.), Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, Kraków, 1999.
Zimoch S., ‘O zwolnieniu od kary ograniczenia wolności’, Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego, 1977, No. 7.
Zoll A., in: Wróbel W., Zoll A. (eds), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 53–116, Vol. I, Warszawa, 2016.

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
