„Modernizacja bez modernizmu”: zmiany polskiej procedury karnej ostatniego dziesięciolecia a wizje procesu karnego przyszłości

Abstract

Złożone legislacyjnie losy polskiego prawa karnego, w tym procedury karnej, na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat, a także otwarta obecnie perspektywa kolejnych reform w tym obszarze, skłaniają do refleksji z dystansu nad tym, jak te – różnokierunkowe – zmiany sytuują się w perspektywie nurtów rozwojowych procesu karnego na świecie oraz na ile polski proces karny jest w istocie „unowocześniany” co do swej istoty, a nie jedynie „unowocześniany” technologicznie. Refleksja ta prowadzi do pytania o to, jak te „unowocześnienia”, bez względu na ich płaszczyznę, mają się do funkcjonowania polskiego procesu karnego w epoce ponowoczesnej i czy postmodernizm jako nurt intelektualny może coś procesowi karnemu zaoferować, szczególnie w obszarze trapiących go i wymagających pilnego rozwiązania problemów. Z przeprowadzonej analizy wyłania się obraz legislacyjnej przypadkowości i nietrwałości zmian oraz przykrywania tego, co w polskiej procedurze karnej przestarzałe, nowinkami technologicznymi w jej warstwie organizacyjnej. Istnieje z tego powodu potrzeba pilnej dyskusji nad zgłaszanymi reformatorskimi postulatami dotyczącymi procedury karnej – tak by nie pozostały one czysto akademickimi rozważaniami, ale zostały przekute w rzeczywiste zmiany prawa i praktyk społecznych konstytuujących proces karny.