Słowa kluczowe
pandemia
hierarchia dóbr prawnych
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł dotyczy potencjalnego naruszenia godności człowieka poprzez wybór kryteriów pierwszeństwa udzielenia pomocy medycznej w sytuacji kryzysowej, gdy świadczenie może zostać udzielone tylko jednej osobie. Ważnym przykładem jest brak odpowiedniej liczby sprzętu w czasie pandemii SARS-Cov-2, lecz analizowane są również przykłady niewystarczającej liczby personelu medycznego oraz innego rodzaju sprzętu. Założeniem przyjętym w artykule jest konieczność ustanowienia wytycznych wyboru dla personelu medycznego. W tekście przedstawiono koncepcję naruszenia godności człowieka oraz problematykę niemożliwości udzielenia pomocy odpowiedniej liczbie pacjentów. Następnie – za pomocą metody dogmatyczno-prawnej – przeanalizowano proponowane kryteria wyboru pacjenta, takie jak wiek, pozycja społeczna, stan fizyczny, obecność chorób współistniejących. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że niedopuszczalne z punktu widzenia ochrony godności człowieka jest odebranie pomocy już udzielonej pacjentowi (odłączenie go od aparatury) w celu ratowania zdrowia drugiego pacjenta. Nie budzi wątpliwości kryterium oceny stanu zdrowia pacjenta, natomiast w przypadku wyboru innych czynników decydujących, takich jak pozycja społeczna osoby, może dojść do nieuzasadnionej dyskryminacji i naruszenia równości obywateli.
Bibliografia
Faggioni M.P., González-Melado F.J., Pietro M.L.D., National Health System Cuts and Triage Decisions During the COVID-19 Pandemic in Italy and Spain: Ethical Implications, „Journal of Medical Ethics” 2021, t. 47, nr 5, DOI: 10.1136/medethics-2020-106898.
Giezek J., Kolizja obowiązków spoczywających na pracownikach opieki medycznej w dobie pandemii COVID-19, „Palestra” 2020, nr 6.
Giezek J., Teorie związku przyczynowego oraz koncepcje obiektywnego przypisania, w: R. Dębski (red.), Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności. System Prawa Karnego. Tom 3, War-szawa 2017.
Hörnle T., Ex-Post-Triage – strafbar als Totungsdelikt?, w: T. Hörnle (red.), Triage und die Pandemie, Tübingen 2021.
Kędziora R., Odpowiedzialność karna lekarza w związku z wykonywaniem czynności medycznych, Warszawa 2009.
Kirchhof P., Genforschung und die Freiheit der Wissenschaft, w: Gentechnik und Menschenwurde an den Grenzen von Ethik und Recht, Köln 2002.
Kubiak R., Odpowiedzialność karna za błąd organizacyjny: Część III: brak procedur bądź ich nieprze-strzeganie, „Medycyna Praktyczna”, http://www.mp.pl/social/article/297361 z 5 maja 2022 r. (dostęp: 11.10.2022).
Kubiak R., Odpowiedzialność karna za błąd organizacyjny w ochronie zdrowia. Część II: Nieodpo-wiednie warunki techniczne i sanitarne, „Medycyna Praktyczna”, http://www.mp.pl/social/article/291000 z 7 lutego 2022 r. (dostęp: 11.10.2022).
Kubiak R., Odpowiedzialność karna za błąd organizacyjny w ochronie zdrowia. Część I: Niedomogi kadrowe, „Medycyna Praktyczna”, http://www.mp.pl/social/article/288749 z 5 stycznia 2022 r. (dostęp: 11.10.2022).
Kubiak R., Odpowiedzialność karna za błąd medyczny popełniony w zespołowym działaniu, „Medy-cyna Praktyczna” 2012, nr 2.
Kulesza J., Zakres swobody organów administracji publicznej w podjęciu decyzji o zniszczeniu cywilnego statku lotniczego. Glosa do wyroku TK z dnia 30 września 2008 r., K 44/07,, Państwo i Prawo” z 2009, z. 9, „Państwo i Prawo” 2009, nr 9.
Kulesza J., Kolizja obowiązków pomocy (art. 162 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 2007, nr 2.
Lachowski J., Stan wyższej konieczności w polskim prawie karnym / Jerzy Lachowski, Warszawa 2005.
Majewski J., Tak zwana kolizja obowiązków w prawie karnym, Warszawa 2002.
Monahan C., Macdonald J., Lytle A. i in., COVID-19 and Ageism: How Positive and Negative Responses Impact Older Adults and Society, „The American Psychologist” 2020, t. 75, nr 7, DOI: 10.1037/amp0000699.
Piechowiak M., Filozofia praw człowieka. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony, Lublin 1999.
Plebanek E., Wyłączenie odpowiedzialności karnej za niewłaściwe leczenie w czasie pandemii COVID-19 a klauzula dobrego Samarytanina, „Palestra” nr 1–2, https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/1-2-2021/artykul/wylaczenie-odpowiedzialnosci-karnej-za-niewlasciwe-leczenie-w-czasie-pandemii-covid-19-a-klauzula-dobrego-samarytanina (dostęp: 10.10.2022).
Poscher R., Die Abwagung von Leben gegen Leben. Triage und Menschenwurdegarantie, w: T. Hörnle (red.), Triage und die Pandemie, Tübingen 2021.
Potulski J., Polski model „Klauzuli dobrego samarytanina”, „Studia Prawnicze KUL” 2021, nr 3.
Riccioni L., Ingravallo F., Grasselli G. i in., The Italian Document: Decisions For Intensive Care When There Is an Imbalance Between Care Needs and Resources During the COVID-19 Pandemic, „Annals of Intensive Care” 2021, t. 11, DOI: 10.1186/s13613-021-00888-4.
Skowronek R., Chowaniec C., Odpowiedzialność karna lekarza w zespołowym działaniu – ocena medyczno-sądowa skrajnie odmiennych przypadków klinicznych zakończonych zgonem pacjentów, „Medycyna Praktyczna” 2016.
Tarapata S., Problem rozstrzygania prawnokarnej kolizji dóbr w trakcie wykonywania świadczeń zdro-wotnych, „Palestra” 2020, nr 6.
Zontek W., Modele wyłączania odpowiedzialności karnej, Kraków 2017.