Ustawowy i sądowy wymiar kar wolnościowych w świetle noweli do Kodeksu karnego uchwalonej dnia 13 czerwca 2019 r.

Abstrakt

Publikacja dotyczy zmian uregulowań części ogólnej Kodeksu karnego uchwalonej ustawą z 13 czerwca 2019 r. w zakresie ustawowego i sądowego wymiaru kary. W szczególności podjęto w niej kwestię z pozoru dyrektywalnych zmian dotyczących wymiaru kary grzywny i kary ograniczenia wolności, gdy kary te współwystępują w sankcji z karą pozbawienia wolności, które w istocie podwyższają dolne granice tych kar za liczne typy przestępstw w obszarze całego prawa karnego powszechnego i wojskowego. Przeanalizowano postanowienia dodanych do art. 33 k.k.: § 1a i 2a oraz do art. 34 k.k. – § 1aa w kontekście zasady nulla poena sine lege certa, zasady indywidualizacji wymiaru kary i zasady swobodnego uznania sądu przy wymierzaniu kary i innych środków penalnych. Oceniono także celowość wprowadzenia do Kodeksu karnego katalogu okoliczności obciążających oraz łagodzących (dodany art. 53 § 2a i 2b k.k.). Zwrócono przede wszystkim uwagę na mogące pojawiać się trudności przy ocenianiu przez sąd, na ile wystąpienie danych okoliczności łagodzących uzasadnia ich uwzględnienie w ramach tzw. zwyczajnego wymiaru kary, a kiedy upoważniać będzie do zastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary. W artykule zajęto się także zmianami przeprowadzonymi w treści art. 53 § 1 k.k. z zakresie dyrektyw ogólnych sądowego wymiaru kary, które ukierunkowują ten wymiar przede wszystkim na odpłatę za popełnione przestępstwo i prewencję ogólną. Wzgląd na prewencję indywidualną zszedł na plan dalszy, przy czym zawężono jej cele do zapobiegania powrotowi sprawcy do przestępstwa z całkowitym pominięciem starań o osiągnięcie celów wychowawczych w zakresie postaw i zachowania karanej jednostki. Artykuł ma charakter zdecydowanie krytyczny wobec uchwalonych zmian. Dlatego należy oczekiwać, że nie wejdą one w życie.