O karnoprawnej kwalifikacji zachowania polegającego na nieopłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne

Abstrakt

Artykuł jest polemiką z niektórymi poglądami wyrażonymi przez Krzysztofa Ślebzaka i Jacka Kosonogę w opracowaniu pt. „Odpowiedzialność płatnika składek za obliczanie, potrącanie i przekazywanie składek na ubezpieczenie społeczne”, opublikowanym w trzecim numerze „Ius Novum” z 2016 roku. Doceniając wartość rozważań zawartych w wymienionej publikacji, autor polemizuje jednak z częścią z nich, dotyczącą karnoprawnych kwalifikacji zachowań, polegających na nieopłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne. Zdaniem autora polemiki, nieopłacanie składek na ubezpieczenia społeczne pracownika nie narusza żadnego z praw pracownika z zakresu ubezpieczeń społecznych, które podlegałoby ochronie na podstawie art. 218 § 1a k.k. W części, w jakiej składki podlegające opłaceniu zostały potrącone z wynagrodzenia za pracę, ich nieopłacenie stanowić może jednak naruszenie prawa pracownika, wynikającego ze stosunku pracy – prawa do wynagrodzenia za pracę. W odniesieniu do tej tylko części nieopłaconej składki na ubezpieczenia społeczne możliwe jest popełnienie przestępstwa z art. 218 § 1a k.k. Ponadto składki na ubezpieczenia społeczne w części, w jakiej zostały potrącone z przychodu ubezpieczonego, nie mogą zostać przywłaszczone, ponieważ nie są one ani rzeczami, ani prawem majątkowym, o którym mowa w art. 284 § 1 k.k. Dodatkowo, autor postuluje wprowadzenie do Kodeksu karnego typu przestępstwa polegającego na nieopłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne lub składek na inne formy zabezpieczenia społecznego, do których poboru z mocy ustawy zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.