Słowa kluczowe
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł stanowi analizę nowelizacji art. 296 § 4a Kodeksu karnego, w wyniku której poszerzono krąg podmiotów mogących składać wniosek o ściganie przestępstwa karalnej niegospodarności bezszkodowej. Przed nowelizacją takie uprawnienie miał tylko pokrzywdzony, obecnie przysługuje ono także wspólnikowi, akcjonariuszowi lub udziałowcowi pokrzywdzonej spółki lub członkowi pokrzywdzonej spółdzielni. Celem tej analizy było dokonanie oceny tego, czy w istocie nowelizacja ta była konieczna i czy jej wprowadzenie było zgodne z zasadą subsydiarności prawa karnego. W ocenie autora brak jest dostatecznego uzasadnienia dla tej nowelizacji, a jej wprowadzenie wydaje się skutkiem wadliwego określenia przyczyn rzadkiego stosowania przepisu sankcjonującego przestępstwo karalnej niegospodarności bezszkodowej, które ustawodawca zidentyfikował w nadmiernie ograniczonym kręgu osób, mogących złożyć wniosek o ściganie tego przestępstwa. Tymczasem w istocie brak praktycznego zastosowania tego przepisu tkwi w jego konstrukcji – znacznie ogranicza ona zakres stanów faktycznych, które możemy dopasować do jego znamion. Ponadto wprowadzone rozwiązanie nie wydaje się możliwe do pogodzenia z zasadą subsydiarności prawa karnego, albowiem stanowi nadmierną ingerencję prawa karnego w stosunki korporacyjne, grożąc przy tym nadużywaniem tej instytucji.
Bibliografia
Bojarski M., Dozwolone ryzyko gospodarcze w polskim prawie karnym, Wrocław 1977.
Cimarno A., Artykuł 296 KK jako karnoprocesowy instrument ochrony podmiotów gospodarczych przed nadużyciami ze strony kadry menedżerskiej, w: Problemy współczesnego prawa karnego. Część pierwsza, red. B.T. Bieńkowska, Z. Jędrzejewski, Warszawa 2016.
Dębowski P., Działanie na szkodę spółki w świetle wprowadzonych zmian w Kodeksie karnym wraz z uwagami prawnoporównawczymi na gruncie prawa niemieckiego, w: Problemy nowelizacji prawa sądowego, red. D. Gil, Lublin 2013.
Domarus A., Skutek przestępny na gruncie przestępstwa nadużycia zaufania – zagadnienia wybrane, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2012, nr 3.
Gałęski M., Grupa G., Karnoprawna ocena decyzji menedżerskich, „Monitor Prawa Handlowego” 2014, nr 1.
Giezek J., Kardas P., Odpowiedzialność karna za działanie na szkodę spółki – o potrzebie zmian, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011, nr 8.
Górniok O., Znaczenie subsydiarności prawa karnego w jego interpretacji, „Państwo i Prawo” 2007, nr 5.
Hryniewicz E., Karalne działanie na szkodę spółki, „Prokuratura i Prawo” 2012, nr 10.
Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2021.
Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278–363, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2021.
Kodeks karny. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2016.
Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2020.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2018.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2020.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom. I. Art. 1–424, red. D. Świecki, Warszawa 2022.
Korzeniewski A., Przestępstwa menedżerskie po liftingu, „Rzeczpospolita” 2011, 14.07.
Ligęza-Turlakiewicz M., Turlakiewicz G., Granice kreatywnego zachowania menadżerów w kontekście art. 296 § 1a Kodeksu karnego, „Prokuratura i Prawo” 2016, nr 5.
Mucha A., Struktura przestępstwa gospodarczego oraz okoliczności wyłączające bezprawność czynu w prawie karnym gospodarczym, Warszawa 2013.
Oczkowski T., Nadużycie zaufania w prowadzeniu cudzych spraw majątkowych, Warszawa 2013.
Pawelec S., Spółka kapitałowa jako pokrzywdzony w procesie karnym, Warszawa 2011.
Pietrzyk T., Odpowiedzialność karna menedżerów spółek handlowych, Warszawa 2020.
Popławski H., W kwestii rozwiązania zagadnienia ryzyka w płaszczyźnie winy, „Nowe Prawo” 1969, nr 5.
Romanowski M., Kto ma decydować o interesie spółki: menedżer czy prokurator?, „Rzeczpospolita” 2011, 16.06.
Rozental K., W sprawie karnoprawnego charakteru tzw. ryzyka zwykłego, „Państwo i Prawo” 1991, nr 4.
Sepioło I., Przestępstwo niegospodarności z art. 296 KK, Warszawa 2013.
Skorupka J., Prawo karne gospodarcze. Zarys wykładu, Warszawa 2005.
Stefanicki R., Należyta staranność zawodowa członka zarządu spółki kapitałowej, Warszawa 2020.
System prawa karnego procesowego. Tom I. Zagadnienia Ogólne. Cz. 2, red. P. Hofmański, Warszawa 2013.
Zawłocki R., Podstawy odpowiedzialności karnej za przestępstwa gospodarcze, Warszawa 2004.
Zawłocki R., Karalna niegospodarność, w: Aktualne problemy prawa karnego. Księga pamiątkowa z okazji Jubileuszu 70. urodzin Profesora Andrzeja J. Szwarca, red. Ł. Pohl, Poznań 2009.
Zawłocki R., Nowe przestępstwo niegospodarności bezszkodowej z art. 296 § 1a Kodeksu karnego, „Monitor Prawniczy” 2011, nr 18.
Zawłocki R., Przestępstwo niegospodarności, w: System prawa karnego. Tom 9. Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze, red. R. Zawłocki, Warszawa 2015.
Zientara A., Przestępstwo nadużycia zaufania z art. 296 Kodeksu karnego, Warszawa 2010.
Żółtek S., Prawo karne gospodarcze w aspekcie zasady subsydiarności, Warszawa 2009.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2025 Uczelnia Łazarskiego, Warszawa