Przestępstwo rebelii w hiszpańskim prawie karnym

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest stypizowane w hiszpańskim kodeksie karnym przestępstwo rebelii (art. 472 h.k.k. z 1995 r.), które ma długą tradycję, bowiem występowało w prawie wszystkich hiszpańskich kodeksach karnych (z 1848 r., 1870 r., 1932 r.). Przestępstwo to polega na publicznym buncie w sposób gwałtowny, którego celem jest realizacja któregokolwiek z siedmiu celów określonych w art. 472 h.k.k., obejmujących uchylenie, zawieszenie lub zmiana w całości lub w części konstytucji oraz pozbawienie urzędu albo odebranie w całości lub w części prerogatyw i uprawnień królowi lub królowej lub regentowi, lub członkom regencji, lub zmuszenie ich do wykonania czynności wbrew ich woli (art. 472 pkt 1 i 2 h.k.k.). Występuje także w typie kwalifikowanym ze względu na różne okoliczności, np. wyciągnięcie broni, spowodowanie spustoszenia, stosowanie ciężkiego gwałtu wobec osób (art. 473 ust. 2 h.k.k.). Godzi ono w konstytucję i podstawowe instytucje demokratycznego państwa oraz w fundamenty państwa prawa. Artykuł 472 h.k.k. chroni porządek konstytucyjny, a więc obowiązywanie zasad i instytucji konstytucyjnych. Jest przestępstwem wieloosobowym. Jego podmiotem nie może być pojedyncza osoba, ale grupa osób. Ustawa nie określa ich liczby, ale ma być ich tyle, ile jest wystarczające do osiągnięcia zamierzonego celu. Może być popełnione z zamiarem bezpośrednim zabarwionym, a sprawcy powinni dążyć do realizacji któregoś ze stypizowanych w ustawie celów. Zagrożenie zarówno przestępstwa w typie podstawowym, jak i kwalifikowanym ma charakter „kaskadowy”, bowiem surowość kary zależy od stopnia uczestnictwa w rebelii (art. 473 ust. 1 h.k.k.).