Słowa kluczowe
crime
criminal law protection
intervention
public official
public order
public security
self-defence
Jak cytować
Abstrakt
The scholarly and research-focused article examines the content of Article 25 §§ 4 and 5 CC, which was transferred to the new Article 231b §§ 1 and 2 CC of Chapter XXIX of the Criminal Code by means of Act of 20 February 2015 amending the Criminal Code Act and Certain Other Acts. The regulation concerns the intervention-related self-defence, wherein a person acting in self-defence and repelling an attack on another’s good protected by law, while simultaneously protecting public security or order, is granted the same legal protection as public officials. The article analyses the genesis and development of this defence, its legal nature, objectives, conditions for application, the scope of criminal law protection for a person acting within the intervention-related self-defence, the exclusion of this protection, and the relationship between Article 231b § 1 and Article 217a CC. The primary scientific objective is to evaluate the legitimacy of its introduction to the Criminal Code and the correctness of defining the premises for its application and its scope. The aim of the considerations is to demonstrate that this measure, despite the negative assessment of its introduction to the Criminal Code in the doctrine, can play a vital role in ensuring security and public order.
Bibliografia
Bachmat, P., ‘Instytucja obrony koniecznej w praktyce prokuratorskiej i sądowej’, Prawo w Działaniu, 2008, No. 3.
Barczak-Oplustil, A., Iwański, M., in: Wróbel, W., Zoll, A. (eds), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 212–277d, Vol. II, Part II, Warszawa, 2017.
Berent, M., Filar, M., in: Filar, M. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2016.
Bonisławska, B., ‘Współczesne zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego’, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji. Administracja, 2012, No. 1.
Giezek, J., ‘W obronie granic obrony koniecznej’, in: Kalisz, T. (ed), Prawo karne w wykonawcze w systemie nauk kryminologicznych. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Leszka Boguni, Wrocław, 2011.
Giezek, J., in: Giezek, J. (ed.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Warszawa, 2021.
Grześkowiak, A., in: Grześkowiak, A., Wiak, K. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2012.
Guzik-Makaruk, E.M., Pływaczewski, E.W., in: Filar, M. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2016.
Hałas, D., in: Grześkowiak, A., Wiak, K. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2019.
Janczukowicz, K., ‘Kodeks karny. Omówienie zmian wprowadzonych ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.396)’, LEX/el., 2015.
Kijak, Z., ‘Pojęcie ochrony porządku publicznego w ujęciu systemowym’, Zeszyty Naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych, 1987, No. 47.
Kilińska-Pękacz, A., ‘Rozszerzenie ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym na inne osoby’, Jurysta, 2012, No. 3.
Kilińska-Pękacz, A., ‘Nowe ujęcie obrony koniecznej po nowelizacjach kodeksu karnego z lat 2009–2010’, Studia z Zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania UKW, 2013, Vol. 3.
Kubala, W., ‘Porządek publiczny – analiza pojęcia’, Wojskowy Przegląd Prawniczy, 1981, No. 3.
Kubala, W., ‘Przedmiot ochrony przepisów dotyczących przestępstw przeciwko porządkowi publicznemu’, Ruch, Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 1978, No. 2.
Kulesza, J., in: Paprzycki, L.K. (ed.), Nauka o przestępstwie. Wyłączenie i ograniczenie odpowiedzialności karnej. System Prawa Karnego, Warszawa, 2013.
Lach, A., in: Konarska-Wrzosek, V. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2020.
Lachowski, J., in: Królikowski, M., Zawłocki, R. (ed.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz. Art. 222–316, Vol. II, Warszawa, 2017.
Majewski, J., Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa, 2015.
Mozgawa, M., ‘Obrona konieczna w polskim prawie karnym (zagadnienia podstawowe)’, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 2013, No. 2.
Mozgawa, M., in: Mozgawa, M. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2019.
Mroczko, F., ‘Problemy bezpieczeństwa i porządku publicznego’, Zeszyty Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości. Refleksje społeczno-gospodarcze, 2010, No. 14.
Narodowska, J., Banaszkiewicz, A., Duda, M., ‘Wzmocniona ochrona osoby podejmującej obronę konieczną interwencyjną w świetle nowelizacji art. 25 kodeksu karnego’, in: Pikulski, S., Romańczuk-Grącka, M., Orłowska-Zielińska, B. (eds), Tożsamość polskiego prawa karnego, Olsztyn, 2011.
Nazar-Gutowska, K., Piórkowska-Flieger, J., ‘Recenzja książki, S. Pikulski, M. Romańczuk-Grącka, B. Orłowska-Zielińska (red.), Tożsamość polskiego prawa karnego, Olsztyn, 2011’, Ius Novum, 2012, No. 2.
Osierda, A., ‘Prawne aspekty pojęcia bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego’, Studia Iuridica Lublinensia, 2014, No. 23.
Palka, P., ‘Interwencyjna obrona konieczna (art. 25 § 4 i 5 k.k.)’, Przegląd Policyjny, 2012, No. 3.
Palka, P., ‘Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego w ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego’, Studia Prawnoustrojowe, 2013, No. 22.
Pieprzny, S., Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego w prawie administracyjnym, Rzeszów, 2007.
Pieprzny, S., Policja. Organizacja i funkcjonowanie, Wrocław, 2007.
Pływaczewski, E., Przestępstwo czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego, Toruń, 1985.
Sakowicz, A., ‘Opinia prawna o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o Policji (druk 2986) z dnia 8 czerwca 2010 r.’, Biuro Analiz Sejmowych, 2010.
Sosik, R., Obrona konieczna w polskim i amerykańskim prawie karnym. Studium prawnoporównawcze, Lublin, 2019.
Swarczyk, M., in: Bojarski, T. (ed.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa, 2016.
Szymczak, M. (ed), Słownik języka polskiego, Vol. I, Warszawa, 1979.
Ura, E., ‘Zagadnienie teoretyczne ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego’, in: Łętowski, J., Pruszyński, J.P. (ed.), Prawo. Administracja. Gospodarka. Księga ku czci Profesora Ludwika Bara, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź, 1983.
Wiak, K., ‘Zmiany w części szczególnej Kodeksu Karnego wprowadzone nowelizacją z 20 lutego 2015 r.’, Studia Prawnicze KUL, 2015.
Widacki, J., Sarnecki, P., ‘Pojęcie bezpieczeństwa i porządku publicznego’, in: Ustrój i organizacja Policji w Polsce oraz jej funkcje i zadania w ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego, Warszawa–Kraków, 1997.
Wyrzykowski, M., Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym, Warszawa, 1986.
Zoll, A., ‘Prace nad nowelizacją przepisów części ogólnej kodeksu karnego’, Państwo i Prawo, 2012, No. 11.
Zoll, A., in: Zoll, A. (ed.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do art. 1–116 k.k., Vol. I, Warszawa, 2012.
Zontek, W., in: Wróbel, W. (ed.), Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, Kraków, 2015.