Keywords
przestępstwo
badania empiryczne
obcowanie płciowe
członkowie rodziny
How to Cite
Abstract
The article discusses the statutory features of the offence of incest in the Polish Penal Code
from 1997 (Article 201) and the results of empirical research carried out. Doubts were raised in
doctrine about the rationalization of the prohibition of incest and the definition of the object of
protection of this crime. The conduct that constitutes the actus reus as well as the subject and
the subjective side of the offence of incest were also analysed. The research material was the
files of cases under Article 201 of the Penal Code registered in all public prosecutor’s offices
in Poland in 2013–2014 (389 cases). Research was intended to was primarily to identify the
criminological picture of the offence of incest and its scale compared to total crime figures
in Poland and the policy of punishing. The next aim of the research was to characterise the
families, in which incestuous acts took place, and thus to answer the key questions in this
context: whether incest is a factor determining the so-called family pathology or maybe it is
a phenomenon conditioned by it and whether it occurs spontaneously or is connected with
sexual violence in the family. The results of the research show that the so-called “regular
incest” (voluntary on both sides), qualified only under Article 201 of the Polish Penal Code,
is relatively rare in the practice of the judiciary. Most cases of incestuous sexual relations
were combined with the crime type of sexual abuse of a minor or rape. These results seem to
confirm the thesis that incest is rarely the only committed offence, but is most often related to
domestic sexual violence. They also support the thesis that incest is a phenomenon conditioned
by already existing family dysfunctionality, not its cause.
References
Albrecht H.-J., Inzest und Strafrecht. Ein rechtsvergleichendes und empirisches Gutachten, www. ethikrat.org/fileadmin/ PDF-Dateien/Veranstaltungen/Albrecht.pdf (dostęp: 20.01.2020).
Banasik K., Karalność kazirodztwa jako naruszenie wolności seksualnej, w: Z. Dymińska (red.), Konteksty prawa i praw człowieka, Kraków 2012.
Baranowski J., Ratio legis prawnokarnego zakazu kazirodztwa, „Przegląd Prawa Karnego” 1990, nr 3.
Bennett R.L., Motulsky A.G., Bittles A.H., Hudgins L., Uhrich S., Doyle Lochner D., Silvey K., Scott C.R., Cheng E., McGillivray B., Steiner R.D., Olson D., Genetic Counseling and Screening of Consanguineous Couples and Their Offspring: Recommendations of the National Society of Genetic Counselors, „Journal of Genetic Counselling” 2002, vol. 11 (2).
Bielski M., w: W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna, vol. 2: Komentarz do art. 117–211a, Warszawa 2017.
Bielski M., Wykładnia znamion „obcowanie płciowe” i „inna czynność seksualna” w doktrynie i orzecznictwie sądowym, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2008, no. 1.
Bojarski M., w: M. Bojarski (red.), Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Warszawa 2012.
Bradshaw J., Zrozumieć rodzinę, przeł. H. Szczepańska, Warszawa 1994.
Budyn-Kulik M., Inna czynność seksualna. Analiza dogmatyczna i praktyka ścigania, „Prawo w Działaniu” 2008, nr 5.
Daniluk P., Nowak C., Kazirodztwo jako problem karnoprawny (dwugłos), „Archiwum Kryminologii” 2007–2008, t. 29–30.
Filar M., w: I. Andrejew, L. Kubicki, J. Waszczyński (red.), System Prawa Karnego, t. 4, cz. 2: O przestępstwach w szczególności, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1989.
Filar M., Przestępstwa seksualne w nowym kodeksie karnym, „Nowa Kodyfikacja Karna. Kodeks Karny. Krótkie Komentarze” 1997, t. 2.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2017.
Godlewski J., Kilka uwag na temat szczególnych cech kazirodztwa i transseksualizmu, „Psychiatria Polska” 1976, nr 5.
Góral R., Kodeks karny. Praktyczny komentarz z orzecznictwem, Warszawa 2005.
Górniok O., w: O. Górniok, S. Hoc, M. Kalitowski, S.M. Przyjemski, Z. Sienkiewicz, J. Szumski, L. Tyszkiewicz, A. Wąsek, Kodeks karny. Komentarz, t. 2: Art. 117–363, Gdańsk 2005.
Gromska J., Masłowski J., Smoktunowicz I., Badanie przyczyn kazirodztwa na podstawie analizy opinii sądowych, „Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej” 2002, nr 4.
Grott K., Szostak M., Incest. Criminological Studies, Poznań 2013.
Hypś S., w: A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2018.
Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2016.
Joachimiak A., Genetyka, Kraków 1998.
Kłączyńska N., w: J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Warszawa 2014.
Kliemannel K., Beischlafzwischen Verwandten. Eineinterdisziplinäre Betrachtung, Halle-Wittenberg 2014.
Konarska-Wrzosek V., Przedmiot ochrony przy typie przestępstwa kazirodztwa, w: Aktualne problemy prawa karnego. Księga pamiątkowa z okazji Jubileuszu 70. urodzin Profesora Andrzeja J. Szwarca, Ł. Pohl (red.), Poznań 2009.
Konarska-Wrzosek V., w: V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2018.
Kubik A., Specyficzne zaburzenia życia seksualnego, Warszawa 2011.
Lernell L., Liberalizm i rygoryzm seksualny. Zagadnienia współczesne, w: K. Imieliński (red.), Seksuologia kulturowa, Warszawa 1980.
Leszczyński L., O projektach reformy przepisów dotyczących przestępstw seksualnych, „Państwo i Prawo” 1992, t. 2.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932.
Makowski W. (red.), Encyklopedia podręczna prawa karnego (prawo karne materialne i formalne, karne skarbowe i administracyjne; socjologja i psychologja kryminalna; medycyna i psychjatrja sądowa; kryminalistyka i więziennictwo), t. 2: Egipt – międzynarodowe prawo karne, Warszawa 1934–1936.
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010.
Mozgawa M., w: M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2021.
Nazar K., Kazirodztwo. Studium prawnokarne i kryminologiczne, Lublin 2019.
Papierkowski Z., Prawo karne (część szczególna), Lublin 1947.
Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach, przepisów wprowadzających obie te ustawy, Kraków 1936.
Pilinow A., Kazirodztwo – geneza zakazu i skutki, „Problemy Rodziny” 1969, nr 3.
Pilinow A., Teoretyczne i empiryczne wersje kazirodztwa, „Kultura i Społeczeństwo” 1968, nr 3.
Płatek M., Kodeksowe ujęcie kazirodztwa – pozorny zakaz i pozorna ochrona, w: M. Mozgawa (red.), Kazirodztwo, Warszawa 2016.
Rodzynkiewicz M., w: A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 117–277, Kraków 2006.
Simson G., Geerds F., Straftaten gegen die Person und Sittlichkeitsdelikte in rechtsvergleichender Sicht, München 1969.
Skupiński J., Problematyka kodyfikacji przestępstw „nierządu”, „Palestra” 1960, nr 10.
Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2016.
Surkont M., Prawo karne. Podręcznik dla studentów administracji, Sopot 1998.
Szczekala A., Przeszkody małżeńskie pokrewieństwa i przysposobienia oraz ustalenie stanu cywilnego a zakaz kazirodztwa, w: M. Mozgawa (red.), Kazirodztwo, Warszawa 2016.
Szibor R., Inzestund Konsanguinität – Eine Übersichtsoziologischen, klinisch-genetischen und rechtsmedizinischen Aspekten, „Rechtsmedizin” 2004, Bd. 14.
Ślusarczyk B., Z problematyki kazirodztwa (charakterystyka rodzin, w których ujawniono fakty współżycia kazirodczego), „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1977, t. 6.
Tomkiewicz M., Kazirodztwo a prawnokarna ochrona rodziny w Polsce, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja” 2013, nr 21.
Warylewski J., w: R.A. Stefański (red.) Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2018.
Wąsek A., W kwestii tzw. odmoralizowania prawa karnego, „Studia Filozoficzne” 1985, nr 2–3.
Winter P.C., Hickey G.I, Fletcher H.L., Genetyka, przeł. J. Augustyniak, Warszawa 2000.
Wojciechowska J., w: B. Kunicka-Michalska, J. Wojciechowska (red.), Przestępstwa przeciwko wolności, wolności sumienia i wyznania, wolności seksualnej i obyczajności oraz czci i nietykalności cielesnej. Rozdziały XXIII, XXIV, XXV i XXVII Kodeksu karnego. Komentarz, Warszawa 2001.
Zoll A., Ochrona prywatności w prawie karnym, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2000, t. 1.