Keywords
evidence hearing
principle of free exercise of rights
principle of adversariness
principle of evidence concentration
misuse of procedural law
How to Cite
Abstract
The article presents a comparison of selected aspects of the judicial management of evidence hearing before a court of first instance in the Polish and Belgian systems of procedural law. It discusses the issue of ensuring the efficient management of evidence hearing, which is one of the major principles of civil proceedings in both discussed legal systems. The main role of the court in evidence hearing consists in supervising whether evidence reported by the parties is appropriate, verifying its admissibility and usefulness, interpreting and evaluating this evidence, and finally, in the possibility of taking steps ex officio in this respect. In both the Polish and Belgian civil procedure, the burden of proof is on the parties; however, it is the court that, being the manager of evidence hearing, also safeguards adherence to the principles of free exercise of rights, adversariness, and evidence concentration in a lawsuit. The possibility of admitting evidence ex officio, which is laid down in both legal systems, is to some extent limited in the Belgian one, which is directly expressed in the provisions. On the other hand, parties’ activity in the field of evidence presentation is more formalised in the Polish system. There are also major differences with respect to the misuse of procedural law. Although it has been statutorily defined in both countries, carries the penalty of a fine and imposes similar obligations on the court towards the parties to a lawsuit, in Poland, unlike in the Belgian system, there is no possibility of claiming compensation for the procedural law misuse by an opponent within the same proceedings.
References
Allemeersch B., Valsheid en andere leugens in burgerlijk proces en bewijs, TPR 2004.
Allemeersch B., Samoy I., Vandenbussche W., Overzicht van Jurisdiction. Het burgerlijkevrecht, 2000–2013, TPR 2015.
Allemeersch B., Schollen P., Bechoorlijk bewijs in burgerlijke zaken. Over de geoorloofdheidsvereiste in het burgerlijk bewijsrecht, RW 2002–03.
Berutowicz W., O pojęciu naczelnych zasad postępowania cywilnego, Studia Cywilistyczne 1975, Vol. XXV–XXVI.
Błaszczak Ł., [in:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, T. Zembrzuski (ed.), Wolters Kluwer Polska, LEX/el.
Borucka-Arctowa M., Sprawiedliwość proceduralna a orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i jego rola w okresie przemian systemu prawa, [in:] Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania. Księga Pamiątkowa ku czci Profesor Janiny Zakrzewskiej, J. Trzciński, A. Jankiewicz (eds), Warszawa 1996.
Bukowski T., Rozstrzyganie o kosztach procesu cywilnego, Warszawa 1971.
Castermans M., De hervorming van het deskundigenonderzoek, Gent: Story Publishers, 2007.
Cieślak S., Zasada formalizmu przy wnoszeniu środków odwoławczych w postępowaniu cywilnym, Przegląd Sądowy 4, 2001.
Czeszejko-Sochacki Z., Konstytucyjna zasada prawa do sądu a standardy europejskie, [in:] Prawo i prawnicy w okresie przemian ustrojowych. Zagadnienia wybrane, Poznań 1992.
Czeszejko-Sochacki Z., Prawo do sądu w świetle Konstytucji RP (ogólna charakterystyka), Państwo i Prawo 11–12, 1997.
Cytowski T., Procesowe nadużycie prawa, Przegląd Sądowy 5, 2005.
De Jaeger T., Verstorend procesgedrag: Doeltreffend snctioneren voor een effiente procesvoering, TPR 2017.
De Leval G., L’instruction sans obstructions, [in:] J. Van Compernolle, La preuve, 1987.
De Leval G., L’action en justice, [in:] Droit judiciaire, G. De Leval (dir.), Vol. 2: Manuel de procédure civile, Bruxelles: Larcier, 2015.
De Leval G., Le jugement, [in:] Droit judicaire, G. De Laval (dir), Vol. 2: Manuel de procédure civile, Bruxelles: Larcier, 2015.
De Leval G., Van Compernolle J., Le temps dans le procès civil: réflexions sur la procrastination judiciaire, [in:] Le temps et le droit. Hommage au professeur Closset-Marchal, Bruxelles: Bruylant, 2013.
Eloy G., La procédure téméraire et vexatoire. Droit judiciaire – Commentaire pratique, Kluwer 2014.
Ereciński T., Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym. Tezy i wstępne propozycje do dyskusji, [in:] Nadużycie prawa procesowego cywilnego, P. Grzegorczyk, M. Walasik, F. Zedler (eds), Warszawa 2019.
Fasching H., Cele reformy w polskim i austriackim postępowaniu cywilnym, [in:] Współczesne tendencje rozwoju prawa procesowego cywilnego, K. Warzocha (ed.), Warszawa 1990.
Fierich F.X., Środki skupienia materiału procesowego według projektu Kodeksu polskiej procedury cywilnej, Kraków 1928.
Flaga-Gieruszyńska K., Zastój procesu cywilnego jako skutek niewłaściwego postępowania stron, [in:] Jus et remedium. Księga jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, A. Jakubecki, J.A. Strzępka (eds), Warszawa 2010.
Garlicki L., Prawo do sądu (rozważania de lege fundamentale ferenda), Annales UMCS Sectio G, Lublin 1990.
Gołąb S., Skupienie i przyspieszenie w procesie cywilnym, Głos Prawa 5–6, Lwów 1937.
Góra-Błaszczykowska A., Zasada równości stron w procesie cywilnym, Warszawa 2008.
Klich-Rump J., Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia sądowego w procesie cywilnym, Warszawa 1977.
Laenens J., Scheers D., Thiriar P., Rutten S., Vanlerberghe B., Hnadboek Gerechtelijk Recht, Antwerpen–Cambridge: Intersentia, 2016.
Litauer J.J., Komentarz do procedury cywilnej. Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie sporne. Postępowanie zabezpieczające, Warszawa 1933.
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012.
Łazarska A., Sędziowskie kierownictwo postępowaniem cywilnym przed sądem pierwszej instancji, Warszawa 2013.
Manowska M., Struktura sędziowskiego materialnego kierownictwa postępowaniem dowodowym przed sądem drugiej instancji, w apelacji pełnej w procesie cywilnym, Przegląd Sądowy 10, 2018.
Marchal P., Principes généraux du droit, collection: Rèpertoire pratique du droit belge, Bruxelles: Bruylant, 2014.
Mougenot R., Droit des obligations. La prevue, Bruxelles: Larcier 1997.
Pilipiec S., Teoretycznoprawne aspekty prawa do sądu, Annales UMCS, Sectio G, Lublin 2000.
Plebanek M.G., Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2012.
Pogonowski P., Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005.
Richter M., Kodeks postępowania cywilnego z przepisami wprowadzającemi oraz pokrewnemi ustawami i rozporządzeniami, Warszawa 1933.
Romain J.F., Liberté, appreciation marginale (marginale toetsing), qualification du fait générateur de responsabilité et abus de droit, [in:] Droit de la responsabilité. Questions choisies, F. Glansdorff (dir.), C.U.P., Vol. 157, Bruxelles: Larcier, 2015.
Sawczuk M., Naruszenie prawa do wysłuchania podstawą skargi konstytucyjnej, Annales UMCS, Sectio G, Lublin 1997.
Sawczuk M., Konstytucyjne idee prawa sądowego cywilnego, [in:] Konstytucyjny ustrój państwa. Księga jubileuszowa Profesora Wiesława Skrzydły, T. Bojarski, E. Gdulewicz, J. Szreniawski (eds), Lublin 2000.
Scheers D., Thiriar P., Het greechtelijk recht in de hoogste versnelling?, Antwerpen: Intersentia, 2007.
Scheers D., Thiriar P., Potpourri 1 – Gerechtelijk recht, Antwerpen: Intersentia, 2015.
Siedlecki W., O usprawnienie i zwiększenie efektywności sądowego postępowania cywilnego, Nowe Prawo 4, 1979.
Skąpski J., [in:] L. Peiper, Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, part 1, Kraków 1934.
Snijders H.J., Ynzonides M., Meijer G.J., Nederlands burgerlijke procesrecht, Deventer: Kluwer, 2002.
Stassin M., L’amende civile, Journal des tribunaux, year 136/9, http//jt.larcier.be, 4.03.2017.
Stassin M., Les abus de procedure. Quelles sanctions pour les abus dans la conduite des procès par les parties?, https://www.justice-en-ligne.be/-Les-abus-de-procedure, 13.04.2017.
Storme M.E., Over het gebruik van onrechtmatig verkregen bewijsmiddelen in het privaatrechtelijk procesrecht, [in:] W. Calewaert, Liber Amicorum, Antwerpen: Kluwer, 1984.
Taelman P., Van Severen C., Civil Procedure in Belgium, Wolters Kluwer 2018.
Taton X., Les irrégularités, nullités et abus de procédure, [in:] Le procès civil acéléré? Premiers commentaires de la loi du 26 avril 2007 modifiant le Code judiciaire en vue de lutter contre l’arriéré judiciaire, J. Englebert (ed.), Bruxelles: Larcier, 2007.
Thon A., Krytyka kodeksu postępowania cywilnego ze stanowiska teorii procesu i doświadczenia praktyki. Część I. Postępowanie sporne, Warszawa 1936.
Tokarczyk R., Sprawiedliwość jako naczelna wartość prawna, Państwo i Prawo 6, 1997.
Van Compernolle J., Principes directeurs du procès civil, [in:] Droit judiciaire, G. De Leval (dir.), Vol. 2: Manuel de procédure civile, Bruxelles: Larcier, 2015.
Van Drooghenboeck J.F., Les sanctions de l’appel abusif, R.R.D. 1998.
Van Drooghenbroeck J.F., Voies de recours extraordinaires, [in:] Droit judiciaire, G. De Leval (dir.), Vol. 2: Manuel de procédure civile, Bruxelles: Larcier, 2015.
Van Drooghenbroeck J.F., De Coninck B., La loi du 21 avril 2007 sur la répétibilité des frais et honoraires d’avocat, J.T. 2008.
Van Eeckhoutte W., Schuifelen op de rechterstoel – De taak van de rechter in het belgisch privaatrechtelijk procesrecht: een kwestie van moeten of mogen, Preadviezen 1, 2015, Boom: VVSRBN, Den Haag.
Van Ommeslaghe P., De page: Traité de droit civil belge, Vol. II: Les obligations, Bruxelles: Bruylant, 2013.
Vandensteen D., L’abus du droit de présenter des moyens: une atteinte aux droits de la défense, Lettre d`Info Actualités Fiscales 14, 12.04.2015.
Vanlerberghe B., Rutten S., Artikel 780bis van het Gerechtelijk Wetboek en de onduidelijkheid inzake het (ver)nieuw(d)e toepassingsgebied van de nietigheidsleer herbekeken, [in:] P. Vanorshoven, B. Maes, Les lois de procédure de 2007…revisited!, Bruxelles: la Charte, 2009.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Dynamika procesu (Postępowanie), Warszawa 1947.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947.
Waligórski M., Proces cywilny. Funkcja i struktura, Warszawa 1947.
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego, Wilno 1932.
Waśkowski E., System procesu cywilnego (Wstęp teoretyczny), Wilno 1932.
Wengerek E., Koncentracja materiału procesowego w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1958.
Wiśniewski T., Przebieg procesu cywilnego, Warszawa 2009.
Wynter A., Invorderen via rechtbank in plaats van via IOS is niet per se fout, Juristenkrant 2017, afl. 350, 2.
Wyrzykowski M., Zasada demokratycznego państwa prawa. Zasady podstawowe polskiej konstytucji, W. Sokolewicz (ed.), Warszawa 1998.
Ziembiński Z., O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin 1992.