Słowa kluczowe
konstytucja
oryginalizm
living constitution
living originalism
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest problem interpretacji konstytucji na gruncie amerykańskiej doktryny.
Punktem wyjścia jest rozróżnienie koncepcji oryginalizmu oraz living constitution.
Autorka skrótowo przedstawia założenia tych głównych nurtów. Na ich tle analizuje koncepcję
autorstwa Jacka M. Balkina, który określił ją jako living originalism. Balkin w swej konstrukcji
łączy to, co najlepsze w tradycyjnym oryginalizmie i w koncepcji living constitution: moralną
wykładnię konstytucji w ujęciu Ronalda Dworkina z tradycyjnym oryginalizmem. Dla niego
oryginalizm to wstępne ramy zarządzania. Od Dworkina przyjął rozróżnienie norm na reguły
i zasady oraz tezę, że zasady wyrażają wartości. Balkin określił swoje ujęcie oryginalizmu jako
„method of text and principle”.
Bibliografia
Balkin J.M., Abortion and Original Meaning, „Constitutional Commentary” 2007, vol. 29.
Balkin J.M., Living Originalism. Cambridge–London 2011.
Balkin J.M., Nine Perspectives on Living Originalism, „University of Illinois Law Review” 2012,
vol. 815.
Balkin J.M., Must We Be Faithful to Original Meaning?, „Jerusalem Review of Legal Studies”
, vol. 57.
Balkin J.M., The American Constitution as Our Law, „Yale Journal of Law & the Humanities”
, vol. 25.
Balkin J.M., The Cycles of Constitutional Time, Oxford 2020.
Balkin J.M., The Framework Model and Constitutional Interpretation, w: D. Dyzenhaus, M. Thorburn
(red.), Philosophical Foundations of Constitutional Law, Oxford 2016.
Balkin J.M., The New Originalism and the Uses of History, „Fordham Law Review” 2013, vol. 82.
Balkin J.M., The Roots of the Living Constitution, „Boston University Law Review” 2012, vol. 92.
Balkin J.M., Why Are Americans Originalist?, w: D. Schaff, R. Nobles (red.), Law, Society and
Community: Socio-Legal Essays in Honour of Roger Cotterrell, London 2014.
Balkin J.M. (ed.), What Obergefell v. Hodges Should Have Said, New Haven–London 2020.
Balkin J.M., Siegel R., Principles, Practices and Social Movements, „University of Pennsylvania
Law Review” 2006, vol. 154.
Banaszak B., Bernaczyk M., Aktywizm sędziowski we współczesnym państwie demokratycznym,
Warszawa 2012.
Barber S., Flaming J., Constitutional Interpretation. The Basic Questions, Oxford 2007.
Barnet R.E., Interpretation and Construction, „Georgetown Public Law and Legal Theory Research
Paper” 2011, vol. 12.
Bennett R.W., Solum L.B., Constitutional Originalism. A Debate, Ithaca–London 2011.
Bodenhamer D.J., The Revolutionary Constitution, Oxford 2013.
Brest P., The Misconceived Quest for the Original Understanding, w: S. Levinson, S. Mailloux (red.),
Interpreting Law and Literature, Chicago 1991.
Colby T.B., Smith P.J., Living Originalism, „Duke Law Journal” 2009, vol. 59.
Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, Warszawa 1998.
Dworkin R., Imperium prawa, Warszawa 2006.
Dworkin R., Law as Interpretation, „Texas Law Review” 1982, vol. 60.
Fleming J.E., The Balkanization of Originalism, „Maryland Law Review” 2007, vol. 67.
Fleming J.E., The Balkinization of Originalism, „University of Illinois Law Review” 2012, nr 3.
Gizbert-Studnicki T., Originalizm i Living Constitutionalism a koncepcja państwa prawnego,
w: P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa
Profesora Andrzeja Zolla, t. I, Warszawa 2012.
Gicquel J., Gicquel J.É., Droit constitutionnel et institutions politiques, Paryż 2007.
Goldsworthy J., Constitutional Cultures, Democracy, Implications, and Underlying Principles, „University
of Illinois Law Review” 2012, nr 3.
Greenawald K., A Pluralist Approach to Interpretation; Wills and Contracts, „San Diego Law
Review” 2005, vol. 42.
Grey T.C., The Constitution as Scripture, „Stanford Law Review” 1984, vol. 27.
Griffin S., American Constitutionalism. From Theory to Politics, Princeton 1996.
Hamed A.S., Das Prinzip der Gewaltenteilung und die Beaufsichtigung der Regierung durch das
Parlament, Berlin 1957.
Hutchens J.T., A New Textualism: Why Textualists Should Not Be Originalists, „Kansas Journal of
Law & Public Policy” 2006–2007, vol. 16.
Laidler P., Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych Ameryki: od prawa do polityki, Kraków 2011.
Levinson S., Balkin J.M., Democracy and Dysfunction, Chicago–London 2019.
Levinson S., Mailloux S. (red.), Interpreting Law and Literature, Chicago 1991.
Lis-Staranowicz D., Legitymizacja sądowej kontroli prawa w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Olsztyn
Maroń G., Oryginalizm Antonina Scalii jako teoria wykładni prawa, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego”
, nr 4.
Medina B., „Foundational” Originalism? On Jack Balkin’s „Living Originalism”, „Jerusalem Review
of Legal Studies” 2013, vol. 7.
Miller A.S., Democratic Dictatorship. The Emergent Constitution of Control, London 1981.
Philipse H., Antonin Scalia’s Textualism in Philosophy, Theology, and Judicial Interpretation of the
Constitution, „Utrecht Law Review” 2007, vol. 3 (2).
Posner R.A., Law, Pragmatism and Democracy, Cambridge–London 2005.
Scalia A., A Matter of Interpretation. Federal Courts and the Law, Princeton 1997.
Scalia A., Judicial Adherence to The Text of Our Basic Law: A Theory of Constitutional Interpretation –
przemówienie wygłoszone w Catholic University of America w dniu 18 października 1996
r.
Scalia A., Judicial Deference to Administrative Interpretations of Law, „Duke Law Journal” 1989,
nr 3.
Scheppele K.L., Jack Balkin is an American, „Yale Journal of Law & the Humanities” 2013, vol. 25.
Siegel N.S., Jack Balkin’s Rich Historicism and Diet Originalism: Health Benefits and Risk for the
Constitutional System, „Michigan Law Review” 2013, vol. 111.
Solum L.B., Originalism and Constitutional Construction, „Fordham Law Review” 2013, vol. 82.
Solum L.B., The Interpretation – Construction Distinction, „Constitutional Commentary” nr 27.
Strauss D.A., The Living Constitution, Oxford 2010.
Sunstein C.R., Virtues and Verdicts, „The New Republic” 2006, 22 maja.
Thomas K.R., Selected Theories of Constitutional Interpretation. Congressional Research Service –
Report for Congress 2011 (https://fas.org/sgp/crs/misc/R41637.pdf).
Tomza A., Spór o poprawną interpretację Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Od pasywizmu do aktywizmu
sądowego, Łódź 2016.
Wolfe Ch., Judicial Activism. Bulwark of Freedom or Precarious Security?, Lanham–Oxford 1997.