Słowa kluczowe
konflikt w Ukrainie
kompetencje MTK
możliwość ścigania Federacji Rosyjskiej za zbrodnie międzynarodowe
Jak cytować
Abstrakt
Prezentowany artykuł stanowi opracowanie mające odpowiedzieć na pytanie, czy w świetle przysługujących MTK kompetencji możliwe jest pociągnięcie do odpowiedzialności Federacji Rosyjskiej za zbrodnie popełnione w związku z konfliktem w Ukrainie. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, zależy ona bowiem od rodzaju popełnionych przestępstw, niektóre bowiem z nich (jak np. zbrodnię agresji) należy uznać w tym wypadku za wyłączone spod jurysdykcji MTK. Artykuł wskazuje również na inne możliwe sposoby pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności, takie jak powołanie specjalnego trybunału ad hoc, o którym szeroko dyskutuje się w ramach UE, m.in. w Parlamencie Europejskim. Rezultatem tych dyskusji jest rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2023 r.
Bibliografia
Annan Kofi, były Sekretarz Generalny ONZ, Fragment przemówienia z okazji 50. rocznicy powstania Międzynarodowej Rady Adwokackiej 11 czerwca 1997 r., Nowy Jork, https:// www.unic.un.org.pl/prawa-czlowieka/historia/3145.
Augusto T., Having Regard to the Jurisprudence of the ICC, Consider Whether the Concept of “Complementarity” in the Rome Statute is Working, https://giuricivile.it/complementarity-in-the-rome-statute/.
Bielecki T., Europosłowie: Rozliczyć Putina, nie tylko żołnierzy, https://www.dw.com/pl/europos%C5%82owie-rozliczy%C4%87-putina-nie-tylko%C5%BCo%C5%82nierzy/a-64449463.
Conway G., Commentary Rome Statute, Part 2, 2017.
Declaration of the Verkhovna Rada of Ukraine 25.02.2014, No 790-VII, https://www.google.pl/urlsa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAIQw7AJahcKEwjYPbkj4H_AhUAAAAAHQAAAAAQAg&url=https%3A%2F2Fwww.icccpi.int%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2FitemsDocuments%2F997%2FdeclarationVerkhovnaRadaEng.pdf&psig=AOvVaw3fmDScZFs7IShPfPfpTmiu&ust=1684576687452177.
Del Monte M., Nefeli B., Russia’s war on Ukraine Forcibly displaced Ukrainian children, EPRS European Parliamentary Research Service, PE 747.093 – April 2023.
Działak-Jankowska J., Status polityczny oraz prawny międzynarodowego korespondenta wojennego, University of Warsaw, Faculty of Journalism and Political Science, Warszawa 2015.
Heinsch R., The Crime of Aggression After Kampala: Success or Burden for the Future?, „Goettingen Journal of International Law” 2010, nr 2.
Helios J., Legalność (nielegalność) Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze – rozważania w oparciu o zasadę suwerenności państw-stron Statutu MTK, „Zeszyty Naukowe PWSZ in Legnica” 2007, nr 1.
Izydorczyk J., Wiliński P., Międzynarodowy Trybunał Karny, Zakamycze 2004.
Jurewicz J., Jurysdykcja przedmiotowa Międzynarodowego Trybunału Karnego, Łódź 2008.
Karska E., Dorobek Konferencji Rewizyjnej Statutu MTK ze szczególnym uwzględnieniem poprawki definiującej zbrodnię agresji, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2010, nr 3.
Klamberg M., Commentary Rome Statute, Part 3, 2016.
Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r., Dz.U. z 1997 r., nr 88, poz. 553 z późn. zm.
Koniec świata kowbojów, https://www.rp.pl/literatura/art5632541-koniec-swiata-kowbojow.
Konwencja z 09.12.1948 r. w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, Dz.U. z 16.01.1952 r., nr 2, poz. 9.
Konwencja Genewska z 12.08.1949 o ochronie osób cywilnych podczas wojny; Dz.U. z 12.09.1956 r., nr 38, poz. 171.
Konwencja Genewska z 12.08.1949 o polepszeniu losu rannych i chorych w armiach czynnych; Dz.U. z 12.09.1956 r., nr 38, poz. 171.
Konwencja Genewska z 12.08.1949 o polepszeniu losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu; Dz.U. z 12.09.1956 r., nr 38, poz. 171.
Konwencja Genewska z 12.08.1949 o traktowaniu jeńców wojennych; Dz.U. z 12.09.1956 r., nr 38, poz. 171.
Krebs B., Justification and Excuse in Article 31 (1) of the Rome Statute, „Cambridge Journal of International and Comparative Law” 2013, nr 2.
Kubilus A., An international special tribunal for Putin’s aggression crimes, https://www.youtube.com/watch?v=Sz7czN0zoHA.
Kuczyńska H., Odpowiedzialność przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym za zbrodnie prawa międzynarodowego popełnione w czasie konfliktu w Ukrainie, „Palestra” 2022, nr 4.
Le Procureur de la Cour pénale internationale, Fatou Bensouda, ouvre un examen préliminaire en Ukraine, https://www.icc-cpi.int/fr/news/le-procureur-de-la-cour-penaleinternationale-fatou-bensouda-ouvre-un-examen-preliminaire-en.
Marshall K.A., Prevention and Complementarity in the International Criminal Court: A Positive Approach, „Human Rights Brief” 2010, nr 17 (2).
Nowakowska-Małusecka J., Odpowiedzialność karna jednostek za zbrodnie popełnione w byłej Jugosławii i w Rwandzie, Katowice 2000.
Nowakowska K., Krzan B. (interview): Za wojnę w Ukrainie może odpowiedzieć nie tylko Putin. Prof. Krzan: Zbrodnia wojenna i zbrodnia przeciwko ludzkości na pewno się kwalifikują, „Gazeta Prawna” 2022, z 3 marca, https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/artykuly/8371206,putin-mtk-wojna-w-ukrainie-jak-wyglada-proces.html.
Ogonowski P., Koncepcja Międzynarodowego Sądu Karnego, „Prokuratura i Prawo” 1998, nr 7–8.
Osiński Ł., Eurojust wspiera wspólny zespół dochodzeniowy w sprawie zbrodni wojennych na Ukrainie, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/8389013,eurojust-wspierawspolny-zespol-dochodzeniowy-w-sprawie-zbrodni-wojennych-na-ukrainie.html.
Płachta M., Dalsze prace nad Międzynarodowym Trybunałem Karnym, „Prokuratura i Prawo” 1999, nr 6.
Płachta M., Międzynarodowy Trybunał Karny, tom I, Zakamycze 2004.
Płachta M., Wyrozumska A., Problem ratyfikacji Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (uwagi polemiczne w związku z artykułem Karola Karskiego), „Prokuratura i Prawo” 2001, nr 5.
Podkówka A., Międzynarodowy Trybunał Karny jako wypełnienie „luki bezkarności” w prawie międzynarodowym, „Zeszyty Naukowe TD UJ, Nauki Społeczne” 2018, nr 2 (21).
Poprawki do Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, sporządzonego w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r., przyjęte podczas konferencji rewizyjnej w Kampali (rezolucje nr 5 i 6) w dniach 10 i 11 czerwca 2010 r., Dz.U. z 2018 r., poz. 1753.
Reisinger Coracini Astrid, The Kampala Amendments on the Crime of Aggression Before Activation: Evaluating the Legal Framework of a Political Compromise – Part 1, OpinioJuris from 29.09.2017, www.opiniojuris.org.
Reisinger Coracini Astrid, The Kampala Amendments on the Crime of Aggression Before Activation: Evaluating the Legal Framework of a Political Compromise – Part II, OpinioJuris from 2.10.2017, www.opiniojuris.org.
Rezolucja z 14.12.1974 r. w sprawie definicji agresji [Definition of Aggression, United Nations General Assembly Resolution 3314 (XXIX)], http://hrlibrary.umn.edu/instree/GAres3314.html.
Resolutions No. 5 and 6 from June 10–11, 2010 in Kampala, Resolution RC/Res.6, https://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=IND&mtdsg_no=XVIII-10-b&chapter=18&clang=_en.
Resolution of European Parlament (joint motion) – RC-B9-0063/2023 on the establishment of a tribunal on the crime of aggression against Ukraine, 2022/3017(RSP).
Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego z 17 lipca 1998 r. (Dz.U. z 2003 r., nr 78, poz. 708 ze zm.).
Singhi Y., Head of State immunity: The ICC’s biggest impediment, „Indian Journal of International Law” 2021, nr 59.
Report on the work of the Special Committee UN in New York on the issue of the role of the UN Security Council held on August 4 – August 15, 1997, „Prokuratura i Prawo” 1997, nr 10.
Rome Statute of the International Criminal Court, Article-by-Article Commentary, red. K. Ambos, BECK 2022.
Situation in Ukraine, https://www.icc-cpi.int/situations/ukraine.
Situation in Ukraine, ICC judges issue arrest warrants against Vladimir Vladimirovich Putin and Maria Alekseyevna Lvova-Belova: https://www.icc-cpi.int/news/situation-ukraineicc-judges-issue-arrest-warrants-against-vladimir-vladimirovich-putin-and.
Sterio M., Dutton Y., The War in Ukraine and the Legitimacy of the International Criminal Court, „American University Law Review” 2023, nr 72 (779)/1.
Szkodzińska O., Zasadność zarzutu gwałtu ludobójczego w kontekście trwającej wojny na Ukrainie, WPP 2023, nr 1.
Świetlińska M., Ruszyło śledztwo w sprawie zbrodni wojennych w Ukrainie, https://www.dziennikprawny.pl/pl/a/ruszylo-sledztwo-w-sprawie-zbrodni-wojennych-naukrainie.
Świętochowska E., New Nuremberg: How to Judge Russian Criminals Led by Putin?, „Gazeta Prawna” 2022, December 30, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/swiat/artykuly/8621294,wojna-w-ukrainie-zbrodnie-wojenne-sad.html.
Trying Individuals for Genocide, War Crimes, Crimes Against Humanity, and Aggression, www.icc-cpi.int/php/index.php.
Wong M.S., Aggression and State Responsibility at the International Criminal Court, „International and Comparative Law Quarterly” 2021, nr 70.
Zdrojewski D., Bad News for Putin. Russia’s ally wants to ratify the Rome Statute, https://wydarzenia.interia.pl/zagranica/news-zle-wiesci-dla-putina-sojusznik-rosji-chce-ratyfikowacstatu,nId,6673000#utm_source=paste&utm_medium=paste&utm_campaign=firefox.